Page 587 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

AFETLERIN NEDENLERI VE DAĞILIŞI - 1
AFETLERIN NEDENLERI VE DAĞILIŞI - 1 4. ÜNİTE 587
Afet: İnsanların önlemek için tüm imkânlarını seferber etmesine rağmen engel olamadığı olaylar olarak tanımlanmak-
tadır.
• Afetler doğada meydana gelen olaylar sonucunda gerçekleşen doğal afetler ve insanların çeşitli faaliyetleri sonu-
cunda ortaya çıkan beşeri afetler olarak ikiye ayrılır.
Başlıca afet türleri şunlardır:

AFETLER

JEOLOJİK KLİMATİK - HİDROG- BİYOLOJİK SOSYAL TEKNOLOJİK
AFETLER RAFİK AFETLER AFETLER AFETLER AFETLER
EDİTÖR YAYINLARI
Tsunami Sıcak ve Soğuk Salgınlar Yangınlar Maden Kazaları
Hava Dalgası
Deprem Orman Yangınları Savaşlar Sanayi Kazaları
Kuraklık
Heyelan Böcek İstilaları Terör Saldırıları Ulaşım Kazaları
Hortum
Kaya Düşmesi Erozyon Göçler Nükleer Santral
Sel
Kazaları
Volkanizma
Çığ

Kasırga
DEPREM
• Bazı yerlerde yer kabuğunda şiddetli sarsıntılar gerçekleşmektedir. Bu tür doğal oluşumlu
sarsıntılara deprem denir. Depremin şiddeti, sismograf adı verilen aletle ölçülür.
• Bu şiddet, birbirine doğru hareket eden kara kütleleri arasında sıkışan yerdeki enerji biriki-
mine ve bu enerjinin açığa çıkmasına bağlıdır.
• Levhanın birbirini sıkıştırması ne kadar çok ise depremin şiddeti de aynı oranda fazla olur.
• Deprem sonucu açığa çıkan enerji, deprem dalgaları şeklinde etkisini gösterir.
• Deprem dalgaları P, S, R ve L olmak üzere dörde ayrılır.

› P (Primer) dalgalar boyuna dalgalardır.
› S (Sekonder) dalgalar enine dalgalardır.

› R (Rayleigh) ve L (Love) dalgaları yüzey dalgalarıdır. Sarsıntıya ve yıkıma neden olurlar.
• Depremler I ve XII arasında derecelendirilir.

• Mercalli cetveli olarak adlandırılan ölçeğe göre V ve daha küçük olan depremler yapılarda hasar meydana getir-
mez. VI - XII arasındaki şiddetlerde hasar görülür.
› Göçme depremler karstik alanlarda görülür. Volkanik depremler ise aktif volkanların çevresinde görülür.
› Tektonik depremlerin en çok görüldüğü alanlar Okyanus Kıyıları, Alp Himalaya ve kıvrım kuşağı ve yakın
zamanda tektonik hareketlere uğramış yerlerdir. Bu tür yerlerde yer kabuğu etkilidir.

VOLKANİZMA
• Magmanın yeryüzüne çıkmasıyla ya da yeryüzüne yakın yerlere kadar sokulmasıyla meyda-
na gelen olaylara volkanizma denir.
• Volkanik olaylar sonucunda katı, sıvı ve gaz maddeler açığa çıkar. Katı maddeler lapilli de-
nilen çakıllardan ve volkan bombası denilen çok iri materyallere kadar çeşitli büyüklükteki
parçalardan oluşur. Bu parça yapı ve canlılara zarar vermektedir.