Page 466 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

7. Tarihi olaylar değerlendirilirken gerçekleştiği döne- 9. Osmanlı siyasetnamelerinin en eskilerinden biri Id-
min şartları dikkate alınarak değerlendirilmelidir. Ta- ris-i Bitlisi’nin Farsça kaleme aldığı “Kanûn-ı Şâhen-
rihi olayları bugünün bakış açısıyla değerlendirmek şâhî” adlı eserinde: “Padişahlar kendine ve halkına
yanlıştır. Örneğin; Osmanlı Devleti’nde uygulanan kerim ve cömert olmalıdır. Kendine cömert olmayan
kardeş katli meselesi değerlendirilirken bugünkü ba- sultanlar da halkına karşı keremsiz olur. Halkın iyi
kış açısı ve değer yargılarıyla değil de o günün ko- idaresi önemli bir iştir ve zarurettir. Böylece halkın
şullarına göre değerlendirilmelidir. Osmanlı Devleti sevgisi kazanılır ve memleket selamet içinde kalır;
kuruluşunda taht mücadelelerine sahne olmamıştır sultanın da saltanatı uzun ömürlü olur. Halkın nefre-
ancak daha Osman Bey Dönemi’nde amcası Dün- tine maruz kalan hükümdarlar ise payidar olamaz.
dar Bey’in taht iddiasında bulunması üzerine Dündar Halkı gözetmenin en doğru yolu onlardan güçleri
Bey meselesi ortadan kaldırılmıştır. Fetret Devri’n- oranında vergi alınmasıdır. Halktan aşırı talepte bu-
de Osmanlı Devleti’nin taht kavgalarıyla uğraşması lunmak ülkenin harap olmasına, halkın perişanlığına
devleti yıkılma noktasına getirmiştir. Fatih Sultan yol açar. Aşırı vergi almakla halkı zayıflatmak, sul-
EDİTÖR YAYINLARI
Mehmet de bu sorunu çözmek için kardeş katlini tanın gücünün azalmasına sebep olur, bu da devleti
Kanunname-i Ali Osman ile yasal hâle getirmiştir. zayıflaştırır, düşmanı ise güçlendirir. Halk, meyve
Yukarıdaki açıklama değerlendirildiğinde; veren ağaç gibidir, ona ne kadar masraf yapılsa
karşılığı kat kat alınır.
I� Devşirme sistemi,
Buna göre Osmanlı’da siyasetname geleneği ile
II� Kanunname-i Ali Osman, ilgili;

III� Divan-ı Hûmayun,
I� Ahlâki ilkelere dayanarak öğüt veren, yol göste-
IV� Harem ren öğretici manzum eserlerdir.
uygulamalarından hangileri bugünün bakış açı- II� Başta padişah olmak üzere yüksek makamlı
sıyla yorumlanırsa ön yargılara sebep olur? devlet idarecilerine nasihat eden bir üslup kul-
lanılmıştır.
A) I ve II B) I, II ve III C) I, II ve IV
III� Siyasetnameler güçlü bir devletin ortaya çıkma-
D) Yalnız II E) II ve IV sının temel şartı olarak yöneticilerin halka adil
davranması gerektiğini göstermiştir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
D) I, II ve III E) I ve III

10. Divan-ı Hûmayun Osmanlı Devleti’nin en yüksek
idari ve siyasi kurumdur. Her millet ve dinden insa-
nın mahalli kadılıklarda halledemedikleri davalarını
8. Osmanlı Devleti'nde, padişahın başkanlığında birin- getirdikleri son karar yeridir. Fatih Sultan Mehmet
ci derecede devlet işlerini görüşmek üzere toplanı- Dönemi’nden itibaren Divan-ı Hûmayun bir danışma
lan divana "Divan-ı Hümayun" adı verilmiştir. Divan meclisi niteliğine dönüşmüştür.
bir danışma organı olmakla birlikte, idari birimlerdeki Buna göre Divan-ı Hûmayun’un danışma mecli-
yönetici atamalarının gerçekleştirilmesi ve üst düzey sine dönüştüğüne aşağıdakilerden hangisi kanıt
bürokratların davalarının görülmesinden sorumlu bir olarak gösterilebilir?
meclis olarak da görev yapmıştır.
A) Fatih’e kadar divan toplantıları her gün yapılır-
Buna göre Divan-ı Hümayun'un; ken bu dönemden itibaren haftada dört güne
I� yürütme, indirilmesi
II� yasama, B) Divan-ı Hûmayun başkanlığının sadrazama bı-
rakılması
III� yargı
C) Üyelerinin çoğunun devşirme kökenli olması
yetkilerinden hangilerini kullandığı söylenebilir?
D) Üyelerinin sadece kendi alanlarında yetkili ol-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ması
466 D) I ve III E) I, II ve III E) Kurumun fetva yetkisinin olmaması