Page 195 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

EK F
EK FİİL (EK EYLEM) - 2İİL (EK EYLEM) - 2 4. BÖLÜM 195

Ek fiil, basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı yaparken üç kip ekinden yararlanır.

Görülen Geçmiş Zaman Öğrenilen Geçmiş Zaman Şart Kipi

Hikâye (Öyküleme) Rivayet (Söylenti) Koşul (Şart)
Birleşik Zaman (-idi) Birleşik Zaman (-imiş) Birleşik Zaman (-ise)

{ Not: Birden çok kip-zaman ekiyle çekimlenerek iki kip-zaman anlamı kazanmış fiillere birleşik zamanlı fiiller denir.
Birleşik zamanlı fiiller haber veya dilek kiplerinden biriyle çekimlenmiş bir fiile ek fiil eklenmesiyle oluşturulur.
EDİTÖR YAYINLARI
̛ Örnek: Akşamları en az bir saat yürüyormuş. / yürüyor imiş.
haber kipi ek fiil haber kipi ek fiil

K
Hik Koşul (Şart) Birleşik Zaman (-ise)oşul (Şart) Birleşik Zaman (-ise)
Hikâye (Öyküleme) Birleşik Zaman (-idi)âye (Öyküleme) Birleşik Zaman (-idi)
• Herhangi bir kip ekiyle çekimlenmiş bir fiile, ek fiilin • Herhangi bir kip ekiyle çekimlenmiş bir fiile, şart kipi
görülen geçmiş zaman eki “-(i)di” eklenerek fiil, birle- “-(i)se” eklenerek fiil birleşik zamanlı yapılır.
şik zamanlı yapılır. ̛ Örnek: gülüyor - sa gülmüş - se

̛ Örnek: Haber Kiplerine Göre Dilek Kiplerine Göre gülecek - se güldü - y - se
geliyor - du gelmeli - y - di güler - se gülmeli -y - se
gelecek - ti gelse - y - di Yukarıdaki örneklerde “-(i)se” ek fiili kip eki almış bir fiile
gelir - di gele - y - di eklenerek fiili birleşik zamanlı yapmıştır.
gelmiş - ti
̛ Örnek: Ő Eve geç gelirsen azar işitirsin!

Yukarıdaki örneklerde “-(i)di” eki kip ekinin üzerine eklendiği Ő O bizi ararsa yarına döneceğimizi söyle.
için fiili birleşik zamanlı hâle getirmiştir.
Ő Onlar gelecekse biz gelmiyoruz.

̛ Örnek: Ő Ağaçtaki tüm meyveleri toplatmıştı�
Ő Selim, bahçedeki odunları kırıyordu� • “-idi”, “-imiş” ve “-ise”nin ek fiil olması için bu ekle-
Ő Seninle hafta sonu buluşmalıydı� rin mutlaka kip eki almış bir fiile eklenmesi gerekir.
Yani bu ekler fiile eklendikten sonra fiilde iki farklı
kip eki birlikte bulunmalıdır.
Rivayet (Söylenti) Birleşik Zaman (-imiş)
Rivayet (Söylenti) Birleşik Zaman (-imiş)
• Herhangi bir kip ekiyle çekimlenmiş bir fiile, ek fiilin ̛ Örnek: Okula servisle gidiyordu�
duyulan geçmiş zaman kipi “-(i)miş” eki eklenerek fiil Bu cümlede “gidiyordu” fiili birleşik zamanlıdır. Çünkü bu
birleşik zamanlı yapılır. fiil üzerinde hem “-yor” eki hem de “-du” ek fiili vardır.
gid - (i)yor - du → birleşik zamanlı fiil
̛ Örnek: Haber Kiplerine Göre Dilek Kiplerine Göre fiil kökü haber kipi ek fiil
seviyor - muş sevmeli - y - miş
sevecek - miş sevse - y - miş
sever - miş seve - y - miş ̛ Örnek: Okula servisle gitti�
Bu cümlede “gitti” fiili birleşik zamanlı değil basit zaman-
Yukarıdaki örneklerde “-(i)miş” eki, kip eki almış bir fiile ek- lıdır. Çünkü bu fiile eklenen “-ti” eki, ek fiil değildir. Bu
lenerek fiili birleşik zamanlı yapmıştır.
ekin, ek fiil olması için kip eki almış bir fiile eklenmesi
gerekir.

̛ Örnek: Ő Sizinle eskiden görüşmeliymişim�
Ő Onlar da sizinle görüşecekmiş� git - ti → basit zamanlı fiil
Ő Orkun da ödevini yapsaymış� fiil kökü haber kipi