Page 192 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 192
192
Sürerlik Fiili: Fiillerin sonuna “-(e) durmak, -(e) kalmak, -(e) gelmek” sözcüklerinin getirilmesiyle oluşur. Cümleye “ey-
lemin devam ettiği” anlamını katar.
̛ Örnek:
Ő Siz ders çalışadurun, ben birazdan geleceğim. Ő Bu törenler çok eski zamanlardan beri yapılagelir.
Ő Çocuk oturduğu yerde uyuyakalmış. Ő Geminin ardından bakakaldı.
Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller
• Bir fiilin, isim soylu bir sözcükle anlamca kaynaşarak kalıplaşması sonucu oluşan birleşik fiillerdir. Birleşik fiili oluş-
turan sözcüklerden birinin veya tümünün kendi anlamını kaybetmesi ve sözcüklerin anlamca kaynaşarak tamamen
yeni ve farklı bir anlam kazanması sonucu oluşur. Deyimler, anlamca kaynaşmış bileşik fiillerdendir.
EDİTÖR YAYINLARI
̛ Örnek: Cümleler Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller
Ő O kadar sinirlenmişti ki arkadaşının bile kalbini kırdı� › kalp kırmak
Ő Davranışlarıyla tüm jürinin gözüne girdi� › gözüne girmek
Ő Bu genç, iyi bir yazar olmayı kafasına koymuş� › kafasına koymak
Ő Öğretmeninizin sözlerine biraz kulak verin� › kulak vermek
Ő Annem beni orada görünce küplere bindi� › küplere binmek
Ő Son yaptıklarından sonra o da gözden düştü� › gözden düşmek
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiil, olu- Çözüm: B seçeneğindeki “bulamamış” fiili kurallı birle-
şumu bakımından diğerlerinden farklıdır? şik fiillerden yeterlik fiiline örnektir. Sözcüğe yeterlik fiili
özelliği katan “-e bilmek” ifadesindeki “bilmek” sözcüğü fiil
A) Onu görür görmez hemen oradan uzaklaşıverdi.
olumsuz hâle getirildiğinden düşmüştür.
B) Yıllar sonra bir saatliğine de olsa onu görebilmişti.
bul + a(bil) - ma - mış → (bulabilmiş-bulamamış)
C) Tüm yaşananlara rağmen onu reddetmiyordu. birinci ikinci olumsuzluk kip
D) Vitrinin şaşaası karşısında bakadurdu. sözcük sözcük eki eki
Çözüm: Birleşik sözcükler en az iki sözcüğün bir araya
gelmesiyle oluşur. Oluşumu bakımından da üçe ayrılır:
kurallı birleşik fiiller, yardımcı fiille yapılan birleşik fiiller 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “et-” sözcüğü
ve anlamca kaynaşmış birleşik fiiller. A (uzaklaşıverdi), yardımcı eylem olarak kullanılmamıştır?
B (görebilmişti) ve D (bakadurdu) seçeneklerinde verilen A) Bu tablo, sence on bin lira eder mi?
birleşik fiiller kurallı birleşik fiillere örnekken C seçeneğin- B) Misafirlerimizi yolcu etmeye gitmiştik.
deki fiil (reddetmiyordu), yardımcı fiille yapılan birleşik fiile
örnektir. C) Bu ödülü çoktan hak ettiğini o da biliyordu.
D) Bu konuda ona ancak sen yardım edebilirsin.
Çözüm: Yardımcı eylemler tek başına anlam kazandı-
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik yapılı fiil ğında birleşik fiil oluşturmaz. A seçeneğinde verilen “et-”
bulunmaktadır? fiili de cümlede herhangi bir sözcükle birleşmemiş ve tek
A) Fiil kipleri konusu iyi anlaşılmamış. başına anlam ifade etmektedir. Sözcük cümlede “değerin-
de olmak” anlamında kullanılmıştır. B seçeneğinde “yolcu
B) Urfa’ya gelmiş ama sizi bulamamış.
etmek”, C seçeneğinde “hak etmek” ve D seçeneğinde
C) Sezgin, okulunu iki yıl önce bitirmiş. de “yardım etmek” şeklinde oluşturulan birleşik sözcükler,
D) Arkadaşlarla Ömer Bey ilgilenecekmiş. yardımcı eylem olarak kullanılmıştır.