Page 192 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 192

192
        Sürerlik Fiili: Fiillerin sonuna “-(e) durmak, -(e) kalmak, -(e) gelmek” sözcüklerinin getirilmesiyle oluşur. Cümleye “ey-
        lemin devam ettiği” anlamını katar.
        ̛    Örnek:

        Ő  Siz ders çalışadurun, ben birazdan geleceğim.  Ő  Bu törenler çok eski zamanlardan beri yapılagelir.
        Ő  Çocuk oturduğu yerde uyuyakalmış.            Ő  Geminin ardından bakakaldı.

        Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller
        •   Bir fiilin, isim soylu bir sözcükle anlamca kaynaşarak kalıplaşması sonucu oluşan birleşik fiillerdir. Birleşik fiili oluş-
           turan sözcüklerden birinin veya tümünün kendi anlamını kaybetmesi ve sözcüklerin anlamca kaynaşarak tamamen
           yeni ve farklı bir anlam kazanması sonucu oluşur. Deyimler, anlamca kaynaşmış bileşik fiillerdendir.
       EDİTÖR YAYINLARI
        ̛    Örnek:                    Cümleler                      Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller
                   Ő  O kadar sinirlenmişti ki arkadaşının bile kalbini kırdı�    › kalp kırmak
                   Ő  Davranışlarıyla tüm jürinin gözüne girdi�         › gözüne girmek
                   Ő  Bu genç, iyi bir yazar olmayı kafasına koymuş�    › kafasına koymak
                   Ő  Öğretmeninizin sözlerine biraz kulak verin�       › kulak vermek

                   Ő  Annem beni orada görünce küplere bindi�           › küplere binmek
                   Ő  Son yaptıklarından sonra o da gözden düştü�       › gözden düşmek


                                            ÇÖZÜMLÜ SORULAR
                                            ÇÖZÜMLÜ SORULAR
        1.  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiil, olu-  Çözüm: B  seçeneğindeki  “bulamamış”  fiili  kurallı  birle-
           şumu bakımından diğerlerinden farklıdır?      şik  fiillerden  yeterlik  fiiline  örnektir.  Sözcüğe  yeterlik  fiili
                                                         özelliği katan “-e bilmek” ifadesindeki “bilmek” sözcüğü fiil
           A)  Onu görür görmez hemen oradan uzaklaşıverdi.
                                                         olumsuz hâle getirildiğinden düşmüştür.
           B)  Yıllar sonra bir saatliğine de olsa onu görebilmişti.
                                                          bul  + a(bil) -  ma   - mış  → (bulabilmiş-bulamamış)
           C)  Tüm yaşananlara rağmen onu reddetmiyordu.  birinci  ikinci  olumsuzluk  kip
           D)  Vitrinin şaşaası karşısında bakadurdu.    sözcük sözcük  eki  eki


        Çözüm: Birleşik sözcükler en az iki sözcüğün bir araya
        gelmesiyle  oluşur.  Oluşumu  bakımından  da  üçe  ayrılır:
        kurallı  birleşik  fiiller,  yardımcı  fiille  yapılan  birleşik  fiiller   3.  Aşağıdaki  cümlelerin  hangisinde  “et-”  sözcüğü
        ve  anlamca  kaynaşmış  birleşik  fiiller. A  (uzaklaşıverdi),   yardımcı eylem olarak kullanılmamıştır?
        B (görebilmişti) ve D (bakadurdu) seçeneklerinde verilen   A)  Bu tablo, sence on bin lira eder mi?
        birleşik fiiller kurallı birleşik fiillere örnekken C seçeneğin-  B)  Misafirlerimizi yolcu etmeye gitmiştik.
        deki fiil (reddetmiyordu), yardımcı fiille yapılan birleşik fiile
        örnektir.                                          C)  Bu ödülü çoktan hak ettiğini o da biliyordu.
                                                           D)  Bu konuda ona ancak sen yardım edebilirsin.



                                                         Çözüm: Yardımcı  eylemler  tek  başına  anlam  kazandı-
        2.  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik yapılı fiil   ğında birleşik fiil oluşturmaz. A seçeneğinde verilen “et-”
           bulunmaktadır?                                fiili de cümlede herhangi bir sözcükle birleşmemiş ve tek
           A)  Fiil kipleri konusu iyi anlaşılmamış.     başına anlam ifade etmektedir. Sözcük cümlede “değerin-
                                                         de olmak” anlamında kullanılmıştır. B seçeneğinde “yolcu
           B)  Urfa’ya gelmiş ama sizi bulamamış.
                                                         etmek”,  C  seçeneğinde  “hak  etmek”  ve  D  seçeneğinde
           C)  Sezgin, okulunu iki yıl önce bitirmiş.    de “yardım etmek” şeklinde oluşturulan birleşik sözcükler,
           D)  Arkadaşlarla Ömer Bey ilgilenecekmiş.     yardımcı eylem olarak kullanılmıştır.
   187   188   189   190   191   192   193   194   195   196   197