Page 31 - 7. SINIF SOSYAL BİLGİLER DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF
P. 31

4. ÜNTE: ZAMAN ÇNDE BLM                                            PARAGRAF TESTİ  2

          1  Bugünkü teknoloj�ye sadece b�r uygarlık ya da m�llet   3  Farab�, 870 yılında Türk�stan’ın Farab şehr�nde doğdu.
             sayes�nde ulaşılmamıştır. İlk Çağ’da b�l�msel gel�şmele-  Esk� Yunanlı f�lozof ve b�l�m �nsanlarının eserler�n� �lk
             r�n öncüsü Mezopotamya, Ç�n, Mısır, H�nt, Yunan, İyon,   kez  Arapçaya  çev�rd�.  Felsefen�n  Müslümanlar  ara-
             Roma �ken Orta Çağ’da Müslümanlar olmuştur. Kur’an−ı   sında tanınması ve ben�msenmes�nde büyük uğraşlar
             Kerîm’de “De k�: Doğrusu ancak akıl sah�pler� bunları hak-  verd�. İhsâu’l−ulûm (İl�mler�n Sayımı) k�tabında b�l�mler�,
             kıyla düşünür.” (Zümer Sures�−9. Ayet) b�ld�r�ld�. Hazret�   “d�l, mantık, matemat�k, f�z�k ve metaf�z�k” olarak �lk kez
             Muhammed (Sallallahü aleyh� ve sellem): “İl�m peş�nde   sınıfl andırdı. Bu metodu Avrupalı b�lg�nler tarafından da
             koşmak her Müslüman üzer�ne farzdır.” dem�şt�r. İslam�-  kabul ed�ld�. El−Mûsîka’l−kebîr (Büyük Mus�k� K�tabı) adlı
             yet’�n b�l�m ve araştırmaya yönel�k teşv�k ed�c� tutumu,   eser�nde mus�k� teor�ler�n� anlattı. Kanun ve ut g�b� müz�k
             Müslüman  b�l�m  �nsanlarının  �badet  aşkıyla  b�l�msel   aletler�n�n gel�şt�r�lmes�ne katkı sağladı. Tıp alanında
             çalışmalara dört elle sarılmasını sağlamıştır. Türk−İslam   yazdığı eserler, Avrupa’da uzun süre ders k�tabı olarak
             b�lg�nler� matemat�k, ceb�r, ar�tmet�k, geometr� ve daha   okutuldu.
             b�rçok alanda Avrupalı âl�mlere ışık tutmuş, b�l�msel çalış-  Bu parçada “Farab�” �le �lg�l� aşağıdak�lerden hang�-
             malarıyla tam manasıyla çağını aydınlatmıştır.
                                                                   s�ne değ�n�lmem�şt�r?
             Bu metn�n d�l ve anlatımıyla �lg�l�;
                                                                   A)  Avrupalı b�lg�nler tarafından görüşler� kabul gördüğü-
             I.  Açıklayıcı anlatıma başvurulmuştur.                  ne
             II.  K�ş�leşt�rmeye başvurulmuştur.                   B)  Felsefey� Müslümanlar arasında tanıttığına
             III. Olay, b�r�nc� k�ş� ağzından anlatılmıştır.       C)  İk�nc� üstat olarak anıldığına
             IV. Örneklemelerden yararlanılmıştır.                 D)  Müz�kle �lg�l� çalışmalar yaptığına

             V.  Öznel �fadelerden yararlanılmıştır.
             VI. Tanık gösterme kullanılmıştır.
             numaralanmış yargılardan hang�ler� yanlıştır?

             A) I ve III        B) II ve III
                                                                4  El−Cezerî, 1136 yılında Şırnak’ın C�zre �lçes�nde doğdu.
             C) IV ve V         D) V ve VI                         F�z�k ve S�bernet�k (mak�nelerde kontrol, �let�ş�m ve �şle-
                                                                   y�ş� �nceleyen b�l�m) alanında yoğunlaştı. Mak�nelerde
                                                                   hareket eden �nsan f�gürler�ne yer verd�. Çalışmalarını
          2  Harezm�, 780 yılında Özbek�stan’ın Harezm şehr�nde    mekan�k �lm� üzer�ne yazdığı k�tabında topladı. Altı bölüm-
             doğdu. İlk ceb�r k�tabını yazdı. Batı el−Harezmî’n�n çalış-  den  oluşan  bu  k�tapta,  ell�den  fazla  c�hazın  kullanım
             malarından  faydalandı  ve  ceb�r  hakkında  b�lg�  sah�b�   esaslarını ve yararlanma olanaklarını ç�z�mlerle gösterd�
             oldu. B�r�nc� ve �k�nc� dereceden denklemler�n s�stemat�k   Ayrıca d�şl� çarkları ve çarkların esaslarına da�r kuralları
             çözümü �ç�n gel�şt�rd�ğ� yöntem, “Ceb�r�n Babası” adıyla   anlattı. Bu kuralları Batılı b�l�m �nsanları 300 sene sonra
             anılmasını  sağladı.  Avrupa’nın  b�lmed�ğ�  “sıfır”  raka-  tesp�t edeb�ld�. Su gücü ve mekan�k parçalarla çalışan
             mını �lk defa kullandı. Eğ�t�m almak �ç�n g�tt�ğ� Bağdat’ta   otomat�k s�stemler kullanarak suyu yukarı çıkaran aletler
             Abbas� Hal�fes� Me’mûn’un büyük yardım ve destekler�,   yaptı. Bu sayede �lk kez su dağıtım s�stem�n� gel�şt�rd�.
             tüm bu çalışmalarını yapmasında etk�l� oldu. Hal�fe, Bağ-  Böylece cam� ve hastanelere su ver�lmes�n� sağladı.
             dat Saray Kütüphanes�’n�n yönet�m�n� Harezmî’ye verd�   Buna göre “El-Cezerî” �le �lg�l�;
             Ayrıca yabancı eserler�n tercümes�n� yapmak amacıyla   I.  Ç�z�mler�n�n saklandığına
             kurulan Beyt’ül−H�kme (B�lgel�k Ev�) �s�ml� akadem�de
             b�l�msel çalışmalar yapması �ç�n bütün �mkânları sundu.  II.  Eserler�n�n herkes tarafından ben�msend�ğ�ne
             Bu parçada “Harezm�” �le �lg�l� aşağıdak�lerden hang�-  III. Hang� alanda çalışmaları olduğuna
             s�ne değ�n�lmem�şt�r?                                 IV. Yazdığı esere

             A)  “Ceb�r�n Babası” adıyla anıldığına                numaralanmış yargılardan hang�ler�ne değ�n�lmem�ş-
             B)  Abbas� hal�fes�nden destek gördüğüne              t�r?
             C)  Astronom� alanında yaptığı çalışmalara            A) Yalnız I        B) I ve II
             D)  Sıfır rakamını �lk defa kullandığına              C) III ve IV       D) II ve IV

                                                                         Markaj Yaynlar / 7. Snf Sosyal Bilgiler
                                         MARKAJ YAYINLARI                                                      31
   26   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36