Page 31 - 7. SINIF SOSYAL BİLGİLER DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

4. ÜNTE: ZAMAN ÇNDE BLM PARAGRAF TESTİ 2

1 Bugünkü teknoloj�ye sadece b�r uygarlık ya da m�llet 3 Farab�, 870 yılında Türk�stan’ın Farab şehr�nde doğdu.
sayes�nde ulaşılmamıştır. İlk Çağ’da b�l�msel gel�şmele- Esk� Yunanlı f�lozof ve b�l�m �nsanlarının eserler�n� �lk
r�n öncüsü Mezopotamya, Ç�n, Mısır, H�nt, Yunan, İyon, kez Arapçaya çev�rd�. Felsefen�n Müslümanlar ara-
Roma �ken Orta Çağ’da Müslümanlar olmuştur. Kur’an−ı sında tanınması ve ben�msenmes�nde büyük uğraşlar
Kerîm’de “De k�: Doğrusu ancak akıl sah�pler� bunları hak- verd�. İhsâu’l−ulûm (İl�mler�n Sayımı) k�tabında b�l�mler�,
kıyla düşünür.” (Zümer Sures�−9. Ayet) b�ld�r�ld�. Hazret� “d�l, mantık, matemat�k, f�z�k ve metaf�z�k” olarak �lk kez
Muhammed (Sallallahü aleyh� ve sellem): “İl�m peş�nde sınıfl andırdı. Bu metodu Avrupalı b�lg�nler tarafından da
koşmak her Müslüman üzer�ne farzdır.” dem�şt�r. İslam�- kabul ed�ld�. El−Mûsîka’l−kebîr (Büyük Mus�k� K�tabı) adlı
yet’�n b�l�m ve araştırmaya yönel�k teşv�k ed�c� tutumu, eser�nde mus�k� teor�ler�n� anlattı. Kanun ve ut g�b� müz�k
Müslüman b�l�m �nsanlarının �badet aşkıyla b�l�msel aletler�n�n gel�şt�r�lmes�ne katkı sağladı. Tıp alanında
çalışmalara dört elle sarılmasını sağlamıştır. Türk−İslam yazdığı eserler, Avrupa’da uzun süre ders k�tabı olarak
b�lg�nler� matemat�k, ceb�r, ar�tmet�k, geometr� ve daha okutuldu.
b�rçok alanda Avrupalı âl�mlere ışık tutmuş, b�l�msel çalış- Bu parçada “Farab�” �le �lg�l� aşağıdak�lerden hang�-
malarıyla tam manasıyla çağını aydınlatmıştır.
s�ne değ�n�lmem�şt�r?
Bu metn�n d�l ve anlatımıyla �lg�l�;
A) Avrupalı b�lg�nler tarafından görüşler� kabul gördüğü-
I. Açıklayıcı anlatıma başvurulmuştur. ne
II. K�ş�leşt�rmeye başvurulmuştur. B) Felsefey� Müslümanlar arasında tanıttığına
III. Olay, b�r�nc� k�ş� ağzından anlatılmıştır. C) İk�nc� üstat olarak anıldığına
IV. Örneklemelerden yararlanılmıştır. D) Müz�kle �lg�l� çalışmalar yaptığına

V. Öznel �fadelerden yararlanılmıştır.
VI. Tanık gösterme kullanılmıştır.
numaralanmış yargılardan hang�ler� yanlıştır?

A) I ve III B) II ve III
4 El−Cezerî, 1136 yılında Şırnak’ın C�zre �lçes�nde doğdu.
C) IV ve V D) V ve VI F�z�k ve S�bernet�k (mak�nelerde kontrol, �let�ş�m ve �şle-
y�ş� �nceleyen b�l�m) alanında yoğunlaştı. Mak�nelerde
hareket eden �nsan f�gürler�ne yer verd�. Çalışmalarını
2 Harezm�, 780 yılında Özbek�stan’ın Harezm şehr�nde mekan�k �lm� üzer�ne yazdığı k�tabında topladı. Altı bölüm-
doğdu. İlk ceb�r k�tabını yazdı. Batı el−Harezmî’n�n çalış- den oluşan bu k�tapta, ell�den fazla c�hazın kullanım
malarından faydalandı ve ceb�r hakkında b�lg� sah�b� esaslarını ve yararlanma olanaklarını ç�z�mlerle gösterd�
oldu. B�r�nc� ve �k�nc� dereceden denklemler�n s�stemat�k Ayrıca d�şl� çarkları ve çarkların esaslarına da�r kuralları
çözümü �ç�n gel�şt�rd�ğ� yöntem, “Ceb�r�n Babası” adıyla anlattı. Bu kuralları Batılı b�l�m �nsanları 300 sene sonra
anılmasını sağladı. Avrupa’nın b�lmed�ğ� “sıfır” raka- tesp�t edeb�ld�. Su gücü ve mekan�k parçalarla çalışan
mını �lk defa kullandı. Eğ�t�m almak �ç�n g�tt�ğ� Bağdat’ta otomat�k s�stemler kullanarak suyu yukarı çıkaran aletler
Abbas� Hal�fes� Me’mûn’un büyük yardım ve destekler�, yaptı. Bu sayede �lk kez su dağıtım s�stem�n� gel�şt�rd�.
tüm bu çalışmalarını yapmasında etk�l� oldu. Hal�fe, Bağ- Böylece cam� ve hastanelere su ver�lmes�n� sağladı.
dat Saray Kütüphanes�’n�n yönet�m�n� Harezmî’ye verd� Buna göre “El-Cezerî” �le �lg�l�;
Ayrıca yabancı eserler�n tercümes�n� yapmak amacıyla I. Ç�z�mler�n�n saklandığına
kurulan Beyt’ül−H�kme (B�lgel�k Ev�) �s�ml� akadem�de
b�l�msel çalışmalar yapması �ç�n bütün �mkânları sundu. II. Eserler�n�n herkes tarafından ben�msend�ğ�ne
Bu parçada “Harezm�” �le �lg�l� aşağıdak�lerden hang�- III. Hang� alanda çalışmaları olduğuna
s�ne değ�n�lmem�şt�r? IV. Yazdığı esere

A) “Ceb�r�n Babası” adıyla anıldığına numaralanmış yargılardan hang�ler�ne değ�n�lmem�ş-
B) Abbas� hal�fes�nden destek gördüğüne t�r?
C) Astronom� alanında yaptığı çalışmalara A) Yalnız I B) I ve II
D) Sıfır rakamını �lk defa kullandığına C) III ve IV D) II ve IV

Markaj Yaynlar / 7. Snf Sosyal Bilgiler
MARKAJ YAYINLARI 31