Page 13 - 8. SINIF FEN BİLİMLERİ DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

2. ünite: DnA Ve GenetiK KOD PARAGRAF TESTI 3

1 Modifikasyon kavramının ne olduğunu merak ediyor- 3 İnsanlar binlerce yıldır tarım ve hayvancılık yaparak bes-
sanız hep birlikte keşfedelim! Besin, ışık, sıcaklık ve su lenme ihtiyaçlarını karşılamaktadırlar. İnsanlar ektikleri
gibi çevresel faktörlerin etkisiyle canlıların fenotipinde, tohumlardan, diktikleri fidanlardan daha fazla verim,
yani dış görünümlerinde değişiklikler ortaya çıkabilir. bakımını üstlendikleri hayvanlardan ise daha fazla et, süt,
Bu değişiklikler canlıların vücut hücrelerinde görülür. yumurta ve yün almak istemişlerdir. Bu amaçla insanlar
Bu değişimlerin asla eşey hücrelerinde görülmemesi, aynı türün farklı özelliklere sahip bireylerini çaprazlamış
onları mutasyonlardan ayıran en önemli noktalarıdır. Söz ve bazı özellikler bakımından ata canlıdan daha üstün
konusu değişimler gen yapısını etkilemediğinden kalıtsal yavrular elde etmeyi başarmışlardır. Bu olaylar yapay
yollarla gelecek nesillere aktarılmaz. Örneğin insanların seçilime örnektir. Yapay seçilim insanların yetiştirdiği
teni yaz mevsiminde güneş ışığının etkisiyle bronzlaşır. veya bakımını üstlendiği canlıların bazı özelliklerinin
Kış mevsimi geldiğinde ise ten normal rengine döner. sonraki nesillere aktarılması sürecidir. İnsanlar tarafın-
İşte tüm bu değişim özellikleri canlıların modifikasyona dan daha verimli bitki ve hayvan nesillerinin elde edil-
uğradığını gösterir. mesi amacıyla yapılan çalışmalar ıslah olarak adlandırılır.
Aşılama ve gen aktarımı, türlerin ıslah edilmesine katkı
Yukarıdaki parçaya göre “modifikasyon” ifadesinin en
kapsamlı tanımı aşağıdakilerden hangisindeki gibi sağlayan uygulamalardır.
olur? Yukarıdaki parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin
yanıtı yoktur?
A) Canlıların eşey hücreleri dışında gerçekleşen gene-
tik değişimlerdir. A) İnsanlar doğadan daha yüksek verim alabilme ama-
B) Kalıtsal olarak alt soylara aktarılmayan, çevre etkisiy- cıyla nasıl faaliyetlerde bulunmuşlardır?
le vücut kromozomlarında meydana gelen değişim- B) Seçilim uygulamalarının insan katkısı olmaksızın ger-
lerdir. çekleşenine ne ad verilir?
C) Yalnızca vücut hücrelerinde çevre etkisiyle oluşan ve C) Yapay seçilim uygulamalarının örnekleri nelerdir?
genetik yapıyı etkilemediğinden kalıtım yoluyla akta- D) Yapay seçilim nedir?
rılmayan dış görünümdeki değişikliklerdir.
D) Canlılarda çevresel koşulların etkisiyle oluşan ve
eşey hücrelerinde meydana gelmesi yönüyle mutas-
yonlardan ayrılan değişimlerdir.

2 Bazı insanlar doğal yöntemlerle çocuk sahibi olamamak-
tadır. Böyle durumlarda dişi bireylerin gebelik ihtimalini
artırmak için yardımcı üreme teknikleri kullanılmaktadır. 4 Klonlama, genetik mühendisliğinin uygulama alanların-
Bunlardan biri olan klasik tüp bebek yönteminde dişi bire- dan biridir. Canlıların kalıtsal özelliklerinin değiştirilerek
yin yumurtalığından alınan yumurta hücrelerinin erkek onlara yeni özellikler kazandırılmasına yönelik çalışmalar
bireyden alınan sperm hücreleriyle laboratuvar ortamında yapan bilim dalına genetik mühendisliği adı verilir. Klon-
döllenmesi sağlanır. Ancak sperm hücrelerinde yapısal lamanın yanı sıra ıslah, aşılama, gen aktarımı ve gen
bozukluk, yumurta hücrelerinin zarının kalın olması gibi tedavisi genetik mühendisliğinin başlıca uygulama alan-
nedenlerle yumurta hücreleri laboratuvar ortamında döl- larındandır.
lenemeyebilmektedir. Böyle durumlarda sperm hücresi- Bu parçada genetik mühendisliğinin;
nin genetik bilgisi özel bir yöntemle yumurta hücresine I� Tanımı
aktarılır. Bu yönteme aşılama veya mikroenjeksiyon denir.
II� Çalışma alanları
Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın anahtar ifade-
lerinden biri olamaz? III� Çalışmalarını yürütme amacı
IV� Tarihsel gelişimi
A) Yardımcı üreme teknikleri
B) Klasik tüp bebek yöntemi yukarıdaki özelliklerinden hangilerine değinilmiştir?
C) Mikroenjeksiyon A) I ve II B) I ve IV
D) Özel bir yöntem C) I, II ve III D) II, III ve IV

Markaj Yayınları / 8. Sınıf Fen Bilimleri 13
MARKAJ YAYINLARI