Page 64 - 9. Sınıf Türk Dili Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları

¦ §
64
64 ŞİİR
Mani Tipi Kafiye: Birinci, ikinci ve dördüncü dizelerin kafiyeli; üçüncü dizenin ise serbest olduğu kafiye
şemasıdır. Bu kafiye şeması aaxa şeklinde gösterilir.
» Ağlarım çağlar gibi (a)
Derdim var dağlar gibi (a)
Ciğerden yaralıyım (x)
Gülerim sağlar gibi (a)
Örüşük Kafiye: Üçlüklerden oluşan şiirlerde görülen kafiye şemasıdır. Örüşük kafiye, aba bcb cdc ...
şeklinde gösterilir.
EDİTÖR YAYINEVİ
» Ölü bir camdan ağlayan korku(a)
İniyor serseri ve boş geceye (b)
Kaldırımlar bütün sükut, uyku (a)

Her duvar, her kovukta şimdi niye (b)
Bir büyük göz niyaz eder, ağlar (c)
“Bitsin artık bu gizli şüphe!” diye (b)

ALİTERASYON

* Bir şiirde ahenk yaratmak amacıyla aynı ünsüz harfin yinelenmesine aliterasyon denir.
» Kim o deme boşuna benim ben
Öyle bir ben ki gelen kapına baştan başa sen.
(Yukarıdaki mısralarda “b” ve “n” sesleri ile aliterasyon yapılmıştır.)

ASONANS

* Şiirde ahenk yaratmak amacıyla aynı ünlü seslerin tekrarına asonans denir.

» Neysen sen, nefes sen, neylersin neyi
Neyzensen, nefessen, neylersin neyi

(Yukarıdaki mısralarda “e” sesi tekrar edilerek asonans yapılmıştır.)

KONULARINA GÖRE ŞİİR TÜRLER

Lirik Şiir: Duyguların coşkulu ve dokunaklı bir biçimde anlatıldığı; duygu, ritim ve hayal gücünün öne çıktığı
şiir türüdür. Çoğunlukla aşk, gurbet, özlem, ölüm gibi konuların işlendiği şiirler lirik özellik gösterir. Okuyu-
cuya duygu yoğunluğu yaşatmak ve estetik haz vermek lirik şiirlerde temel amaçtır.

» Dağda dolaşırken yakma kandili » Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak,
Fersiz gözlerimi dağlama gurbet. Ben aşkımla bahar getirdim sana;
Ne söylemez, akan suların dili Tozlu yollarından geçtiğim uzak
Sessizlik içinde çağlama gurbet. İklimden şarkılar getirdim sana.