Page 163 - 9. Sınıf Tarih Öğretmenin Ders Notları

¦ TÜRKLERİN İSLAMİYET'İ KABULÜ VE İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ § 163
163

* Saray, aynı zamanda devletin yönetildiği * Büyük Divan da denilen Divan-ı Saltanat’ın
yerdi. başında vezir bulunurdu.

* Saray teşkilatında çeşitli görevliler yer alırdı. * Vezir, sultandan sonra devletin en büyük

* Saray teşkilatında çalışanların başında olan görevlisi ve onun mutlak vekiliydi.
ve onları denetleyen kişiye hâcibü’l - hüccâb * Divan’da devlete ait her türlü işler görüşü-
denirdi. lürdü.

* Selçuklularda saray görevlilerinden bazıları * Selçuklularda, büyük Divan’a bağlı dört divan
şunlardır: daha vardı. Bunlar:
EDİTÖR YAYINEVİ
Emir-i Alem: Sultanın bayrağını, saltanat Divan-ı İstifa: Devletin mali ve idari işlerine
sancaklarını taşımak ve muhafaza etmekle bakan divandır. Başkanı müstevfidir.
görevliydi.

Emir-i Candar: Saray muhafızlarının başı Divan-ı Arz: Devletin askeri işleriyle ilgilenen
olup, maiyetindeki hassa birlikleriyle sarayın ve divandır. Başkanına arzü’l ceyş veya emir-i
sultanın emniyetini sağlamakla görevliydi. arız denir.

Emir-i Çeşnigir: Sultanın yemeklerini hazırla- Divan-ı İnşa: (Tuğra Divan-ı): İç ve dış yazış-
yan ve sofra hizmetlerini yapan çeşnigirlerin malara bakar. Hükümdarın tuğrasını çeker.
amiriydi. Başkanına tuğrai denir.

Şerabdar-ı Has: Sultanın şerbetlerini hazır- Divan-ı İşraf: Devletin mali ve idari işlerinin
lamakla, haftanın belirli günlerinde toplanan doğru yürütülüp yürütülmediğini denetlerdi.
mecliste ve yemeklerde hizmette görevliydi. Divan-ı İşraf’a müşrif başkanlık ederdi.

Serhenk: Sultanın yol düzenini sağlardı. * Ayrıca Büyük Divan’a bağlı olmayan divanlar
Emir-i Ahur: Sultanın atlarının ve saraydaki da vardı. Bunlar:
diğer hayvanların bakımını yapardı.
Divan-ı Mezalim: Adalet işlerinden sorumlu
Emir-i Silahdar: Merasimlerde sultanın silahla- divandır.
rını taşırdı ve silahhanedeki muhafızların ami-
riydi. Divan-ı Hatun: Hatunun emrinde hizmet veren
divandır.
Emir-i Meclis: Sultanın ziyafetlerini hazırla-
tırdı. Divan-ı Berid: Posta ve haberleşmeden sorumlu
divandır.

ORDU
HÜKÜMET
* Başlangıçta sadece Türkmenlerden oluşan
* Türk-İslam devletlerinde hükümdara, Selçuklu ordusunda sınırların genişleyip devle-
Divan-ı Saltanat denilen bugünkü Bakanlar
Kurulu ile benzer işlevlere sahip kurum yar- tin büyümesiyle birlikte birtakım düzenleme-
dımcı olmaktaydı. ler yapıldı.