Page 44 - 2024 KPSS TEK KİTAP KONU ANLATIMLI - DATA YAYINLARI
P. 44
ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ BÖLÜM 11
XX. YÜZYIL BAŞLARINDA DÜNYA • Paris Barış Konferansı’nda oluşturulan uluslararası ortam
kalıcı bir barışın sağlanmasına imkân vermedi.
I. DÜNYA SAVAŞI’NIN SİYASİ VE EKONOMİK • Barış Konferansı I. Dünya Savaşı’nı başlatan nedenleri orta-
SONUÇLARI dan kaldırmadı.
II. Dünya Savaşı’na Sebep Olan Stratejik ve • Almanya ile yapılan Versay Antlaşması ağır şartlar oluşturu-
Emperyalist Rekabet yordu.
• I. Dünya Savaşı’nın çıkmasında; • Bu antlaşmaya göre Almanya savaşın tek sorumlusu ve
• DATA YAYINLARI
savaş suçlusu ilan ediliyordu.
► Milliyetçilik akımı • Antlaşma maddeleri savaşta büyük kayıplar yaşamış olan
► Sanayi İnkılabı’nın doğurduğu sömürgecilik yarışı
Almanya için tam bir yıkım oldu.
► Ham madde ve pazar arayışı • Bu antlaşma II. Dünya Savaşı’nın çıkmasında önemli etken-
► Devletler arası bloklaşma lerden biri olmuştur.
► Silahlanma yarışı neden olmuştur. • ABD Milletler Cemiyeti’nin kurulmasından sonra Monroe
• Savaşın sonucunda bazı devletler parçalanmış, yeni ulusal Doktrini adı verilen yalnızlık politikası çerçevesinde kendi
devletler kurulmuştur. kıtasına yöneldi ve cemiyete üye olmadı.
• Tank, savaş gemisi, bombardıman uçakları ve kimyasal N
NOTOT
silahların kullanılması dünya petrol tüketiminin eskiye oranla
daha da artmasına yol açmış, bu durum da petrole bağlı dış Monreo Doktr�n�
politikanın doğmasına neden olmuştur. • ABD Başkanı James Monreo tarafından 1823’te yayımla-
• Orta Doğu petrolleri bir anda İngiliz, Fransız ve ABD çıkarla- nan, ABD dış politikasının esaslarını belirleyen belgedir.
rının çatıştığı bir savaş alanına dönmüştür. 1940 yılına kadar sürdürdüğü bu doktrine göre ABD, Avru-
• I. Dünya Savaşı’nın sonunda galip devletlerin düzenlediği pa’daki olaylara karışmamayı ve kendi içinde güçlenmeyi
Paris Barış Konferansı’nda büyük devletler arasında ortaya amaçlamıştır.
çıkan fikir ayrılıkları devam ederken ABD’nin izlediği Yalnız-
lık Pol�t�kası onu her türlü uluslararası iş birliğinden uzak- SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETLER
laştırmıştır. BİRLİĞİ (SSCB), ORTA ASYA’DAKİ TÜRK
DEVLET VE TOPLULUKLARI
Paris Konferansı (18 Ocak 1918)
• Konferans I. Dünya Savaşı’nı kesin olarak bitirmek ve bozu-
lan dengeyi yeniden kurmak amacıyla toplanmıştır. ÇARLIK RUSYA’NIN YIKILIŞI VE
Konferansta alınan kararlarda etkili olan devletler; İngiltere, SSCB’NİN KURULUŞU
Fransa, ABD, İtalya ve Japonya’dır. • SSCB; Rus Çarlığı’nın 1917’deki Büyük Ekim Devrimi’yle
• Konferansta devletlerin beklentileri şöyle idi: ABD; Milletler (Bolşevik İhtilali) yıkılmasından sonra aynı topraklar üzerinde
Cemiyeti’nin kurulmasını sağlayarak yalnızlık politikasına kurulan ve 1991’e kadar varlığını sürdüren devlettir.
dönmek, İtalya; Avusturya ve Anadolu’dan bazı topraklar • I. Dünya Savaşı yıllarında Rusya’da hayat şartlarının ağırlaş-
almak, Japonya; Çin’den toprak almak, İng�ltere ve Fransa; ması sonucunda Petersburg’da kadın işçilerin başlattığı grev
mandater yönetimler kurarak sömürgeci çıkarlarını korumak kısa bir sürede devrime dönüştü.
ve Almanya’yı etkisiz hâle getirmekti. • Lenin’in önderliğindeki Bolşevikler barış, toprak ve ekmek vaa-
• Konferansın sonucunda Almanya ile Versay, Avusturya ile dederek yönetimi ele geçirdiler (Ekim 1917).
Sa�nt Germa�n, Macaristan ile Nöyy� Bulgaristan ile Tr�ya- • Lenin 3 Mart 1918’de Brest-Litovsk Antlaşması’nı imzalaya-
non antlaşmaları imzalandı. rak savaştan çekildi. Ardından savaşın olumsuz etkilerini sil-
• Osmanlı Devleti ile yapacakları barış antlaşması ise arala- mek için NEP (Novaya Ekonomiçeskaya Politika) adı verilen
rında çıkan görüş ayrılığı nedeniyle sonraya bırakıldı. yeni ekonomi politikasını ilan etti (1921).
• Yenilen devletlerden toprak alınmayacağına dair ilkeye uyul- • Yönetimde de eski Rus İmparatorluğu federasyona dönüştü-
madı ve yenilen devletlerden topraklar alınarak başka ülke- rüldü ve devlet 1 Ocak 1923’te Sovyet Sosyalist Cumhuriyet-
lere verildi. leri Birliği (SSCB) adını aldı.
535
