Page 15 - 10-sinif-cografya-odn

DOĞAL SİSTEMLER 27
KIYI TIPLERI
ˇ Kıyı tiplerinin oluşmasında deniz seviyesinin yükselmesi, yer kabuğundaki çökmeler,
yer şekilleri, akarsular, dalgalar, buzullar, akıntılar ve gel -git gibi faktörler etkili olmuştur.
ˇ Ria ve dalmaçya kıyı tiplerinin oluşmasında iç kuvvetlerin de etkisi vardır.

Karadeniz
Ege Denizi İstanbul
Haliç Boğazı
Doğu Karadeniz Dağları İzmir
EDİTÖR YAYINEVİ

Boyuna Kıyı Tipi Enine Kıyı Tipi Ria Kıyı Tipi

İskandinavya
Dinar Alpleri Yarımadası
Odessea
Adriyatik
Denizi
Liman Kıyı Tipi
Dalmaçya Kıyı Tipi Fiyord Kıyı Tipi

Norveç kıyıları Kuzey Buz Denizi

Elbe
Almanya Nehri
Haliç Kıyı Tipi
Skyer Kıyı Tipi

a. Boyuna Kıyı Tipi: Dağların kıyıya paralel uzanmasıyla oluşurlar. Girinti ve çıkıntı azdır.
Doğal liman yönünden fakirdir. Kıta sahanlığı dardır. Deniz etkisi iç kesimlere sokulamaz.
Falez oluşumu kolaydır. Kıyı ile iç kesim arasında ulaşım zordur.

b. Enine Kıyı Tipi: Dağların kıyıya dik uzandığı yerlerde görülür. Girinti - çıkıntı fazladır.
Kıta sahanlığı geniştir. Falez oluşumu azdır. Doğal liman yönünden zengindir. Deniz etkisi,
iç kesimlere sokulabilir. Kıyı ile iç kesim arasında ulaşım kolaydır.

c. Ria Kıyı Tipi: Akarsu vadilerinin sular altında kalması sonucu oluşurlar. Tektonik hare-
ketlerle çökme veya deniz seviyesinin yükselmesi (transgresyon) ile sular altında kalmıştır.

d. Dalmaçya Kıyı Tipi: Kıyıya paralel uzanan dağlar arasındaki vadilerin deniz yükselme-
si sonucu sular altında kalmasıyla oluşan adacık şeklindeki kıyı tipidir.
e. Limanlı Kıyı Tipi: Alçak kıyılarda geniş vadilerin deniz suları altında kalmasıyla olu-
şurlar.

f. Fiyort Kıyı Tipi: Buzul vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşurlar. Norveç kıyıları
örnektir. Yüksek enlemlerde görülür.