Page 18 - ayt-konsensus-edebiyat

Divan Edebiyatı Test - 26
7. Türk diline kimesne bakmaz idi 10. Osmanlı Devleti’nde yabancı ülkelere gönderilmiş olan

Türklere her giz gönül akmaz idi sefirlerin (elçilerin), İstanbul’dan hareket etmelerinden
başlayarak gittikleri yerlerde gördükleri olayları, yap-
Türk dahi bilmez idi ol dilleri tıkları diplomatik görüşmeleri, gezip gördükleri yerlerin
İnce yolu, ol ulu menzilleri idari, sosyal, askerî, ilmî ve kültürel hayatları hakkında
bir takım önemli bilgileri toplayarak padişaha veya sad-
Bu Garibname anın geldi dile razama takdim ettikleri rapor şeklindeki yazılı belgeler-
Kim bu dil ehli dahi mani bile dir. Aynı zamanda edebî bir özellik de taşıyan bu türün
en başarılı örneği Yirmisekiz Çelebi Mehmet’e aittir.
Bu dizeler, aşağıdaki divan edebiyatı sanatçıların-
EDİTÖR YAYINEVİ
dan hangisine ait olabilir? Bu parçada özellikleri verilen nesir türü aşağıdaki-
lerden hangisidir?
A) Gülşehri B) Âşık Paşa
A) Sefaretnâme B) Seyahatnâme
C) Kaşgarlı Mahmut D) Kadı Burhaneddin
C) Siyasetnâme D) Gazavatnâme
E) Ahmedî
E) Menakıpnâme

8. Şiirlerinde daha çok aşktan, şaraptan, eğlenceden hoş-
lanan realist ve ihtiraslı bir insanın dünya zevklerini, 11. Aşağıdaki yapıt-sanatçı eşleştirmelerinden hangisi
sevgilinin güzellik unsurlarını işlemekle birlikte tasavvu- yanlıştır?
fun düşünce ve mecazlarına da yer vererek bunları en
ince şekilde ele almıştır. Şairin Türk halk şiirinde olduğu A) Hüsn ü Aşk – Şeyh Galip
gibi cinaslı kafiyelere fazlaca yer verdiği tuyuğları da bu- B) Zenannâme – Fıtnat Hanım
lunmaktadır. Sade bir Türkçe ile yazılan bu tuyuğların C) Şevkengiz – Sümbülzâde Vehbi
bazıları ise cinassızdır. Yazdığı tuyuğlar ve yaptığı ci-
naslı kafiyeler, onun millî zevke bağlı olduğunu gösterir. D) Defter-i Aşk– Enderunlu Fazıl
E) Paris Sefaretnâmesi – Yirmi sekiz Çelebi Mehmet
Bu parçada özellikleri verilen 14. yüzyıl divan şairi
aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nesimî B) Gülşehri 12. Kâtip Çelebi’nin birçok Batılı coğrafya kitabından ya-
C) Âşık Paşa D) Hoca Mesut rarlanarak hazırladığı bu eser, Osmanlıların dünyaya
E) Kadı Burhaneddin bakışlarını değiştirmiş, Osmanlı coğrafyacılığında ye-
ni bir çığır açmıştır. İki bölümden oluşan eserin birinci
bölümünde yalnız denizlerden, nehirlerden, adalardan;
ikinci bölümünde ise karalardan, alfabe sırasıyla, şe-
9. Aşağıdaki yapıt-sanatçı eşleştirmelerinden hangisi hirlerden ve 15. yüzyıldan sonra keşfolunan ülkelerden
yanlıştır? bahsetmektedir.
Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangi-
A) Tazarrunâme – Sinan Paşa
sidir?
B) Çengnâme – Ahmed-i Dai
C) Bâbürnâme – Ahmet Paşa A) Tuhfetü’l Harameyn B) Mir’atü’l Memalik
D) Mizan’ül Evzan – Ali Şir Nevai C) Kitab-ı Bahriyye D) Keşfi’z Zünun
E) Vesiletü’n Necat – Süleyman Çelebi E) Cihannüma

AHMET PAŞA: “Sultânü’ş-Şuarâ” (Şairlerin Sultanı) unvanını almıştır. “Vay gönül çenin Farsçadan üstün olduğu savunulur.), Mecalisü’n Nefais (ilk tezkire), Mizan’ül
vay bu gönül vay gönül ey vay gönül” nakaratlı murabbası çok ünlüdür. Eseri: Divan Evzan (Aruz vezniyle ilgili teorik bir eser), Divan (dört tane).
NECATİ BEY: Mahallileşme akımını başlatmıştır. Şiirlerinde atasözlerine ve halk söy- AHMED-İ DAİ: Türk edebiyatında ilk müstezat (yedekli) kaside yazan şairdir. Eser-
leyişine yer vermiştir. “Hüsrev-i Rum” olarak anılır. Eseri: Divan leri: Türkçe Divan, Farsça Divan, Çengnâme (Türklerin millî çalgılarından sayılan
SÜLEYMAN ÇELEBİ: Halk arasında “Mevlit” adıyla bilinen Vesiletü’n Necat (Kur- “çeng”le ilgili alegorik bir mesnevi)
tuluş Vesilesi) adlı mesnevisiyle tanınmıştır. Eseri: Vesiletü’n Necat (Hz. Muham- MERCİMEK AHMET: Bir nasihatname, ahlak ve siyaset kitabı olan “Kâbusnâme”yi
met’in doğumunu anlatır.) anlaşılır bir dille 2. Murat’ın isteği üzerine Farsçadan Türkçeye çevirmiştir.
ALİ ŞİR NEVAİ: Kaşgarlı Mahmut’tan sonra Türk diline en büyük hizmet eden kişi- SİNAN PAŞA: Dini, ahlaki ve felsefi konuları ele almıştır. “Tazarrunâme” adlı ese-
dir. İlk hamse (beş tane mesnevi) sahibidir. Eserleri: Muhakemet-ül Lügateyn (Türk- ri, süslü nesrin ilk örneğidir.
56