Page 40 - tyt-tum-dersler-konu

286 CÜMLE ÖGELERİ - CÜMLE VURGUSU - ARA SÖZ

Ɖ “da, de” bağlacı vurguyu kendinden önceki ögeye X ÖRNE
çeker.
Eşi, can gözü, iki haftalığına memlekete gitmişti.
X ÖRNE (öznenin açıklayıcısı)
Nehirde de yüzdüm. (dolaylı tümleç) Şeyh Galip, Hüsn ü Aşk’ın şairi, divan şiirinin son tem-

Yarın da size geleceğim. (zarf tümleci) silcisi kabul edilir.

Ɖ Soru anlamı taşıyan sözcükler vurguyu kendi üzerine (öznenin açıklayıcısı)
çeker. Ankara’dan, Türkiye’nin başkentinden, sesleniyorum.
(dolaylı tümlecin açıklayıcısı)
X ÖRNE Ali’yi, sırdaşını, çok özlemişti.
EDİTÖR YAYINEVİ
(nesnenin açıklayıcısı)
Türkçe Bu paketi kim taşıyacak? (özne) Haftanın ilk günü, pazartesi günü, yola çıkacağım.
Ne zaman geleceksiniz? (zarf tümleci)
(zarf tümlecinin açıklayıcısı)
Arkadaşın nerede oturuyor? (dolaylı tümleç)
Ailemle tatile genellikle yazın, temmuzda, gideriz. (zarf
Yaralıyı hastaneye nasıl götürmüşler? (zarf tümleci)
tümlecinin açıklayıcısı)
Yolun kenarına neyi savurdular? (nesne)

ŗ RSO
X ÖRNE SÖR
¡ Ara söz, cümle şeklinde de olabilir.
“Cümlede önemsenen ögeyi vurgulamanın bir yolu da Babam, Allah rahmet eylesin, çok yardımsever
onu yükleme yaklaştırmaktır.” biriydi.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde Bugün akşam, belki hatırlamışsındır, tiyatroya gide-
dolaylı tümleç vurgulanmaktadır? cektik.
Siz, kim ne derse desin, derslerinize çalışın.
A) Beni en çok onlar ilgilendirmişti.
Yarın, pek inanmam ya, bize gelecekmiş.
B) O sonsuz maviliği yeniden gördüm.
C) En güzel yıllarım bu mahallede geçti.
D) Binlerce kuş birden havalandı.
X ÖRNE SÖR
E) Bugün tekrar geleceğini biliyordum.
Aşağıdakilerin hangisinde cümlenin ögesi olmayan
açıklayıcı bir ara söz vardır?
˜ ÖZÜ A) Bu olaydan sonra, sen de hatırlayacaksın, onlarla iliş-
Öncül bilgiden hareketle A seçeneğinde “onlar” kimi kesmiştim.
sözcüğü özne, B seçeneğinde “yeniden” sözcüğü zarf
tümleci, C seçeneğinde “bu mahallede” söz grubu B) Uzun süredir, böyle bir fırsat beklediğini, biliyordum.
dolaylı tümleç, D seçeneğinde “birden” sözcüğü zarf C) Şimdi ellisinde olanlar, bu olayı, çok iyi anımsarlar.
tümleci, E seçeneğinde “bugün tekrar geleceğini” söz D) Bu acayip sesi duyan herkes, balkonlara çıkıyor,
grubu ise nesne görevinde kullanılmıştır. Doğru cevap C sokaklara fırlıyordu.
seçeneğidir.
E) Onlar, benden çok, size inanırlar.
ARA SÖZ (ARA CÜMLE)

Bir cümlede herhangi bir söz, söz grubu ya da cümle-
nin anlamını pekiştirmek, kuvvetlendirmek veya açıkla- ˜ ÖZÜ
mak amacıyla kullanılan ve cümlenin herhangi bir ögesi
olmayan söz gruplarına ara söz denir. Ara sözler iki vir- A seçeneğinde verilen “sen de hatırlayacaksın” ara
gül veya iki kısa çizgi arasında yazılır. Ara söz, cümlede sözü herhangi bir ögenin açıklayıcısı değildir. Doğru
bazı ögelerin açıklayıcısı olarak kullanılabilir. cevap A seçeneğidir.