Page 54 - tyt-tum-dersler-konu

BÖLÜM SULTAN VE OSMANLI

12 MERKEZ TEŞKİLATI

Devlet Yönetimi Merkezi Otorite

Ɖ Osmanlı padişahları ülkenin mutlak yöneticisidir. Ɖ Osmanlı Devleti merkezi otoriteyi güçlendirmek için
Töreler ve İslami kanunlar dahilinde sınırsız yetkilere birtakım düzenlemeler yapmıştır. Bu düzenlemeler
sahiptirler. arasında;
Ɖ Osmanlı Devleti’nde “Ülke hanedan ve üyelerinin Ý Yöneticilerin merkezden atanması,
EDİTÖR YAYINEVİ
ortak malıdır.” anlayışı vardır. Bu anlayış I. Murat Ý Şehzadelerin sancakla yetiştirilmesi,
Dönemi’nde “Ülke hükümdar ve oğullarının ortak Ý Müsadere usulünün uygulanması,
malıdır.” anlayışına dönüştürülmüştür. Ý Toprakların çoğunun devlete ait olması,

Ɖ Fatih Dönemi’nde Kanunname-i Ali Osman ile vera- Ý Padişahlara haremden evlenme usulünün getirilmesi,
set anlayışı “Ülke hükümdarın malıdır.” anlayışına Ý Kardeş katli yasasının getirilmesi,
dönüşmüştür. Ý Kanunnamelerin hazırlanması,
Ɖ Osmanlı Devleti mutlak monarşik bir imparatorluktur. Ý Yerel mahkemelerin doğrudan merkeze bağlan-
Devletin bu yapısına I. Selim (Yavuz) Dönemi’nde ması,
halifelik de eklenerek ülkenin teokratik yapısı güçlen- Ý Padişahın divan toplantılarını Kafes (Kasr’ı Adl)
dirilmiştir. denilen yerden takip etmesi bulunmaktadır.

Ɖ Osmanlı Devleti’nde hükümdarın erkek çocuklarına Osmanlı Siyasetname Geleneğinde Devlet
şehzade adı verilmiş ve şehzadeler yönetim dene- İdarecisi
yimi kazanmaları için taşraya lalalar (şehzade eğit-
meni) eşliğinde yönetici olarak gönderilmişlerdir. Bu Ɖ Siyasetnameler idarecilere devlet yönetimiyle ilgili bil-
uygulamaya Sancak Sistemi adı verilmiştir. giler veren eserlerdir. Bu tür eserler siyaset ve devlet
yönetimi hakkında bilgi ve nasihatler içeren, daha iyi
Ɖ Sancak uygulamasına Sultan III. Mehmet son vermiş- bir devlet yönetiminin sağlanması için hükümdar ve
tir. Bu dönemden itibaren şehzadeler kafes sistemi devlet adamlarına öğüt ve telkinlerde bulunan, kitap-
ile sarayda eğitim görmüşlerdir. lar, fermanlar, adaletnameler ve lahiyalardır. Siyaset-
Ɖ I. Ahmet devrinden itibaren veraset uygulaması name geleneğine göre padişah adil, insaflı, olgun,
Ekber ve Erşed sistemine dönüşmüştür. dürüst, iffetli, cesur ve hikmetli olmalı, iftira ve yalan-
dan sakınmalıdır.
Ɖ 19. yüzyılda Osmanlı yönetimi meşruti bir şekle dönüş-
türülmüştür. Osmanlı’da Saray
Ɖ Padişahların özel hayatlarının geçtiği ve devlet işleri-
EK BİLGİ nin yürütüldüğü yerdir.
Şehzadelerin Eğitimi Ɖ Osmanlı Devleti’nin ilk sarayı Orhan Dönemi’nde
yapılan Bursa Sarayı’dır. Daha sonra Edirne Sarayı
Saray geleneğine göre dört yaşına gelen şehzadeler inşa edilmiştir.
saraydaki Şehzadegan Mektebinde ilk eğitimine baş-
lardı. Bed-i Besmele töreni ile ilk dersi şeyhülislam Ɖ 15. yüzyıldan 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar devle-
verirdi. Şehzadelere eğitim hayatı boyunca Kur’an-ı tin merkezi Topkapı Sarayı’dır.
Kerim, tarih, coğrafya, Arapça ve Farsça derslerinin Ɖ 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Dolmabahçe ve
yanında ok atma, ata binme, avcılık, cirit atma ve Yıldız Sarayı devlet merkezi olarak kullanılmıştır.
güreş eğitimi de verilirdi. I. Murat Dönemi’nden iti- Ɖ Saray; Birun, Enderun ve Harem bölümlerinden oluş-
baren 14 - 15 yaşlarına giren şehzadeler bazı illere maktadır.
(Balıkesir, Manisa, Antalya, Konya, Amasya, Sivas,
Trabzon, Bolu, karaman, Kütahya) lala eşliğinde san- İstanbul Yönetimi
cakbeyi olarak atandılar.
Ɖ Taht Kadısı: İstanbul’un adalet işlerinden sorumludur.
Sancağa çıkma usulünün temel amacı ileride padişah Yeniçeri Ağası: İstanbul’da asayiş ve güvenlikten
olacak olan şehzadelerin devlet yönetiminde tecrübe Ɖ sorumludur.
kazanmasını sağlamaktı. Sancağa çıkma usulüyle
yetişen şehzadeler, çok başarılı yönetim sergilemiş- Ɖ Şehremini: İstanbul’un belediye işlerinden sorumludur.
lerdir. Sancağa çıkma usulüyle yetişen son padişah Ɖ Sadrazam: İstanbul’un genel yönetiminden sorumlu-
III. Mehmet’tir. dur.