Page 69 - tyt-tum-dersler-konu

YERKÜRENİN ŞEKLİ VE BÖLÜM

HAREKETLERİ 2

Dünya kutuplardan basık Ekvator’dan şişkindir. Dün- DÜNYA'NIN GÜNEŞ SİSTEMİNDEKİ YERİ
ya’nın kendisine has bu şekline geoit denir. Gök cisimlerini içinde bulunduran sonsuz boşluğa uzay
denir. Dünya, uzay boşluğu ve diğer gök cisimleri ile bera-
ber evrende yer alır. Evrende galaksi (gök ada) sistem-
leri bulunur. Galaksilerin içerisinde Dünya Samanyolu
Ý Cisimlerin gölge boyu uzar. EDİTÖR YAYINEVİ
Galaksisi içinde yer alır. Dünya karasal yapılı gezegen-
dir. Güneş'e en yakın üçüncü gezegendir. Gezegenler
içerisinde Dünya beşinci büyük gezegendir. En büyük
gezegen Jüpiter'dir. Güneş'e en yakın gezegen Merkür,
en uzağı ise Neftün'dür. (Plüton 2006 yılında gezegen
olmaktan çıkarıldı)

Dünya’nın şeklinin geoit olmasının sonuçları Dünya’nın Günlük (Eksen) Hareketi ve Sonuçları
1. Ekvator çevresinin uzunluğu kutuplar çevresinden Dünya kendi ekseni etrafında yaptığı dönüşünü batıdan
uzundur. (40,076 - 40,009 km = 67 km) doğuya doğru yapar ve bunu 24 saatte tamamlar. Buna
2. Yer çekimi Ekvator’dan kutuplara doğru artar. 1 gün denir.
3. Ekvator yarıçapı (6378 km), kutuplar yarıçapından
uzundur. (6357 km) Dünya’nın Batıdan Doğuya Doğru Dönmesi
Sonucunda;
ŗ NO
Ɖ Doğuda Güneş erken doğar, erken batar.
Bu üç madde Dünya’nın geoit olmasının kanıtlarıdır. Doğuda daima yerel saat ileridir.
Dünya’nın şekli tam küre olsaydı bu sonuçlar olmazdı. Ɖ
Dünya’nın Şeklinin Küresel (Yuvarlak) Olmasının Ɖ Sürekli rüzgârlar Kuzey Yarım Küre’de sağa, Güney
Yarım Küre’de sola sapar.
Sonuçları
ŗ NO
Ɖ Ekvator'dan Kutuplara Doğru:
Doğudan batıya doğru dönseydi yukarıdaki maddelerin
Ý Güneş’in geliş açıları azalır. tersi olurdu.
Ý Sıcaklık azalır.
Ý Çizgisel hız azalır. Günlük Hareketin Sonuçları
Ý Paralellerin uzunlukları kısalır.
Ý Meridyenlerin arası daralır. 1. Bir yerde gün içinde Güneş ışınlarının geliş açısı
değişir. Buna bağlı olarak;
Ý Haritalardaki bozulma artar. Ɖ Günlük sıcaklık farkı oluşur.
Ý Güneş’in atmosferde aldığı yol uzar, tutulması Ɖ Günlük basınç farkı oluşur.
artar.

Ɖ Dünya’nın yarısı aydınlık, yarısı karanlık (gece – gün- Ɖ Meltem rüzgârları meydana gelir.
düz) olur. Ɖ Mekanik (fiziksel) çözülme oluşur.

Ɖ Ekvator’da Termik Alçak Basınç (TAB), kutuplarda Ɖ Gün içinde cisimlerin gölge boyu ve yönü değişir.
Termik Yüksek Basınç (TYB) oluşur.
2. Gece – gündüz birbirini takip eder.
Ɖ Yerden yükseldikçe görülebilen alan artar. 3. Çizgisel hız oluşur. Buna bağlı olarak;
Ɖ Kutup Yıldızı KYK'de görülür. (Hangi enlem üzerinde
yer alırsak o açı ile görürüz. Örneğin; 45°K ⇒ 45° ile Ý Sürekli rüzgârların yönlerinde sapmalar olur.
görürüz.) Ý Okyanus akıntıları halkalar oluşturur.

Ɖ Aynı yöne giden bir kişi tekrar hareket noktasına ulaşır. Ý Dinamik basınç merkezleri oluşur.
Ɖ Sıcaklık kuşakları oluşur. (Sıcak, ılıman ve soğuk (30°DYB - 60°DAB)
kuşak) 4. Yerel saat farkları oluşur.