Page 72 - tyt-tum-dersler-konu

466
Osmanlılarda haritacılık alanında en önemli eser Piri
Reis'in yazdığı Kitabı Bahriye'dir. Piri Reis'in yaptığı bu ŗ NO
çalışmanın sırrı çözülememiştir. Günümüz teknoloji- Bafra, Çarşamba, Sakarya, Çukurova gibi kıyı ovaları
siyle ancak görülebilecek detayları hatasız göstermiştir. yeşil; Konya, Iğdır, Harran ovaları sarı; Yüksekova,
(1513'te çizmiştir.) Erzurum ovası gibi ovalar ise kahverengi ile gösterilir.
18. yüzyılda devletler arasındaki egemenlik mücade-
lesi, harita alanındaki çalışmaları hızlandırdı. Havadan
ve uzaydan yapılan ölçümlerle günümüzde bilgisayarlar ŗ NO
yardımıyla çok güzel haritalar çizilmektedir. Renklere bakarak bitki örtüsü hakkında yorum yapa-
mayız.
CBS (Coğrafi Bilgi Sistemi) Nedir?
CBS; yeryüzündeki fiziki ve beşeri unsurlara ait veri-
lerin toplanması, depolanması ve analiz edilmesidir. Gölgelendirme Yöntemi: Yer şekillerinin bir yönden
EDİTÖR YAYINEVİ
CBS; eğitim, sağlık, ulaşım, turizm, belediyecilik, sanayi, eğik olarak aydınlatıldığı düşünülür. Işık alan yerler açık,
tarım, ormancılık ve afet yönetimi gibi alanlarda kullanıl- almayan yerler ise koyu renkle gösterilir. (Kuzeybatıdan
maktadır. 45°lik açı ile geldiği varsayılır.) Eğime göre de gölgelen-
dirme yapılabilir.
Rzaktan Algılama
Yeryüzünden belli uzaklıklara, atmosfere veya uzaya
yerleştirilen ölçüm aletleriyle yeryüzünde bulunan nes- Tarama Yöntemi: Bu yöntemle yükseltiler eğimlerine
neler hakkında bilgi alınmaktadır. göre çizgilerle gösterilir. Eğim fazla ise çizgiler kalın,
GÖKTÜRK-2, keşif uydumuzdur. 2012 yılında Çin'den kısa ve sık, eğim az ise çizgiler ince, uzun ve seyrek olur.
uzaya fırlatılmıştır.
Uzaktan algılama tekniklerinde mekânsal veriler harita-
Coğrafya lara aktarılırken noktasal (evler, volkanik dağlar, otobüs Kabartma Yöntemi: Yer şekillerinin gerçeğe en uygun
durakları, elektrik direkleri, kuyular), çizgisel (akarsular,
gösterildiği yöntemdir. Taşınması zor ve yapım maliyeti
yollar, fay hatları, sıradağlar) ve alansal (denizler, göller, fazla olduğu için yaygın değildir.
milli parklar, ormanlar) yöntemleri kullanılır.

FİZİKİ HARİTALARDA YER ŞEKİLLERİNİN İzohips Yöntemi: Deniz seviyesinden itibaren yükselti-
GÖSTERİLMESİ
leri eşit olan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen çiz-
Renklendirme Yöntemi: Bu yöntemde yer şekilleri yük- gilerle izohips yapılır.
selti basamaklarına göre çeşitli renklerle gösterilir.

Yükselti (m) Kullanılan Renk ŗ NO
En çok izohips ve renklendirme yöntemi kullanılır.
0 ve altı Mavi

0 – 500 Yeşil (Marmara, Kıyı Ege, Delta ovaları) İzohipslerin Özellikleri
Ɖ İç içe geçmiş kapalı eğrilerdir.
500 – 1000 Sarı (İç Anadolu) Ɖ Dıştan içe doğru yükseltileri artar. (Kapalı çukur yok
ise)
Ɖ Aralarındaki yükselti farkı her yerde eşittir.
1000 – 1500 Turuncu
Ɖ Birbirlerini kesmezler.
Ɖ Birbirini çevrelemeyen komşu izohipslerin yükseltisi
1500 – 2000 Açık Kahve (Doğu Anadolu) eşittir.
Ɖ Sıfır metre eğrisi kıyı çizgisini gösterir.
2000 ve üzeri Koyu Kahve (Doğu Anadolu) Ɖ İzohipsleri kesen düz çizgiler sürekli akarsuları, kesik
çizgiler ise mevsimlik akarsuları gösterir.
Ɖ İzohipslerin sıklaştığı yerlerde eğim fazla, akarsu-
Buzullar Beyaz yun akış hızı, aşındırması ve hidroelektrik potansiyeli
fazla, kıta sahanlığı dar, ulaşım zordur.