Page 10 - 10. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ DOĞAL SİSTEMLER § 9 9

Doğu Anadolu Fay Kuşağı : Afrika kıtasının doğusundan başlayarak Arabistan Yarımadası’nın batısın-
daki fay hattını izleyip Hatay-Kahramanmaraş oluğu üzerinden Doğu Anadolu’ya uzanan fay kuşağıdır. Bu
fay kuşağı Malatya ve Elazığ’dan geçerek Kuzey Anadolu fay kuşağı ile kesişmektedir.

Batı Anadolu Fay Kuşağı : Ege’nin kıyı kesimi ile Göller Yöresi’ni kapsamaktadır. Bölgedeki fay kuşakları
doğu-batı doğrultusunda uzanan graben alanlarının sınırlarını takip etmektedir.

* Ülkemizdeki fay hatları 1. derecede deprem alanları olmasının yanı sıra ülkemizdeki başlıca sıcak
su kaynaklarının bulunduğu yerlerdir.
EDİTÖR YAYINEVİ
İÇ KUVVETLER VE İÇ KUVVETLERİN OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ

* Kaynağını yerin iç kısımlarından alan kuvvetlere iç kuvvetler denir.
* Orojenez, epirojenez, depremler ve volkanizma olayları iç kuvvetler içerisinde değerlendirilir.
Kaynağını mantodan alırlar.

OROJENEZ (DAĞ OLUŞUMU)
Hors t
Antiklinal
Graben Senklinal

* Dış kuvvetlerin aşındırdığı malzemeler deniz ve okyanus tabanlarında birikir. Biriken tortul taba-
kalar levhalar sıkıştığında ya kıvrılır ya da kırılır.

* Biriken malzeme esnekse kıvrılır, sert ise kırılır. Bu olaya orojenez denir.
* Kırılan kısımların yüksekte kalan bölümlerine horst, çukurda kalan yerlerine de graben denir. Kıyı
Ege’deki dağlar (Kaz, Madra, Yunt, Boz, Aydın ve Menteşe dağları) horsta; dağlar arasındaki
ovalar (Bakırçay, Gediz, Büyük ve Küçük Menderes) ise grabene örnektir.

* Kırık dağların olduğu yerlerde deprem, kaplıca ve ılıcalara rastlanır.
* Kıvrılan kısımların yüksekte kalan bölümlerine antiklinal, çanaklaşan bölümlerine ise senklinal
denir. Geniş alanlar kaplayan tortullanma alanlarına jeosenklinal denir.

Jeoantiklinal

Jeosenklinal
Hafifleme
Yükselme
Tortul

Tabakalar
Alçalma Ağırlaşma