Page 197 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

Ş
ŞİİR - İSLAMİYET'İN KABULÜNDEN ÖNCEKİ TÜRK ŞİİRİİİR - İSLAMİYET'İN KABULÜNDEN ÖNCEKİ TÜRK ŞİİRİ 3. ÜNITE 197
Ş
ŞİİRİİR
• Şiir; dilin anlam, ses ve ritim ögelerini kullanarak düşünsel ya da duygusal bir durumu sıradanlıktan uzak, etkileyici
ve insanların hoşuna gidecek bir biçimde anlatma sanatıdır.
• Türk şiiri, tarihsel ve kronolojik olarak üç ana başlıkta sınıflandırılır. Bu başlıklar şunlardır:

DÖNEMSEL OLARAK TÜRK Ş
DÖNEMSEL OLARAK TÜRK ŞIIRIIIRI

İslamiyet'in Kabulünden İslamiyet Etkisinde Batı Etkisinde Gelişen
Önceki Türk Şiiri Gelişen Türk Şiiri Türk Şiiri

Geçiş Dönemi Türk Şiiri
EDİTÖR YAYINLARI
Halk Şiiri
Divan Şiiri
ISLAMIYET'IN KABULÜNDEN ÖNCEKI TÜRK ŞIIRI
İslamiyet'in kabulünden önceki Türk şiirinin başlıca özellikleri şunlardır:
• Şiir dili, yabancı etkilerden oldukça uzaktır. Yerlilik ve millilik bu dönemin en belirgin özelliğidir.
• Şiirler genellikle sözlü anlatım geleneğiyle varlığını sürdüren anonim ürünlerdir.
• Türk şiirinin biçimsel özellikleri bu dönemde belirginleşir. Hece ölçüsü, dörtlük birimi, yarım uyak ve redif kullanılmıştır.
• Şiir ve edebiyat, müzikle iç içedir. Şiirler genellikle kopuz eşliğinde söylenir.
• Savaş, mücadele, kahramanlık, yurt sevgisi ve doğanın çetin koşulları şiirin başlıca temaları arasındadır.

• Bu dönemde şairlere “Şaman, baksı, oyun, ozan, kam” adı verilmiştir.

I
Islamiyet Öncesi Döneme Ait Nazım Türlerislamiyet Öncesi Döneme Ait Nazım Türleri
KOŞUK
Aşk, yiğitlik, doğa sevgisi konuları işlenmiştir. ̛ Örnek: Günümüz Türkçesiyle
Şölenlerde kopuz eşliğinde söylenen şiirlerdir. Üdiğ mini komıttı Aşk beni coşturdu

7’li, 8’li ve 11’li hece ölçüsüyle söylenir. Sakınç manga yamıttı Dert bende toplandı
Kafiye şeması "aaab cccb dddb"dir. Könglüm angar emitti Gönlüm o güzele meyletti;
Genellikle yarım kafiye kullanılır.
Yüzüm mening sargarur Yüzüm o yüzden sararıyor
Sade ve anlaşılır bir dille yazılır.

{ Koşuklar içerik ve söyleyiş özelliği bakımından halk şiirinde koşmaya, divan şiirinde ise gazele benzer.

SAGU
Yuğ adı verilen cenaze törenlerinde söylenir. Ölen kişinin ̛ Örnek: Günümüz Türkçesiyle
faziletlerini, yiğitliğini, iyilik ve cömertliğini dile getiren
şiirlerdir. Alp Er Tunga öldi mü Alp Er Tunga öldü mü
7’li hece ölçüsüyle ve dörtlük nazım birimiyle söylenir. Issız ajun kaldı mu Kötü dünya kaldı mı

Kafiye şeması koşukla aynıdır (aaab cccb dddb...). Ödlek öçin aldı mu Zaman öcünü aldı mı
Sade ve anlaşılır bir dil kullanılır. Emti yürek yırtılur Şimdi yürek yırtılır
Genellikle yarım kafiye kullanılır.

{ Saguların divan şiirindeki karşılığı mersiye, halk şiirindeki karşılığı ise ağıttır.