Page 23 - 8. SINIF FEN BİLİMLERİ DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

4. ÜNTE: MADDE VE ENDÜSTR PARAGRAF TESTİ 4

1 Günlük yaşamda farkında olunmasa da �nsanlar as�tler ve 3 pH (power of Hydrogen-h�drojen�n gücü), çözelt�n�n as�tl�k
bazlarla �ç �çe yaşamaktadır. Tem�zl�k malzemeler�nden veya bazlık dereces�n� açıklayan b�r ölçü b�r�m�d�r. İlk kez
�laçlara, bes�nlerden tarımda ver�m� artırmak amacıyla Dan�markalı K�myager Soren Peder Laur�tez Sorensen
kullanılan gübrelere kadar b�rçok madden�n yapısında (Sorın Pedır Lor�te Sor�nsın) tarafından tanımlanmıştır.
as�tler ve bazlar bulunur. Örneğ�n gazozda karbon�k as�t, pH değer�, bel�rl� b�r sıcaklıkta 0 �la 14 arasında değer
tereyağında büt�r�k as�t, zeyt�nyağında ole�k as�t, üzümde alab�len b�r ölçekt�r. As�d�k çözelt�ler pH ölçeğ�nde 0 �le
tartar�k as�t, elmada mal�k as�t, sütte lakt�k as�t vardır. 7 arasında değer alırken baz�k çözelt�ler �se 7 �la 14 ara-
Arap sabunu yapımında potasyum h�droks�t, ç�mento sında değ�şen değerler alır. pH değer�n�n 7 olması �se
yapımında �se kals�yum h�droks�t adı ver�len bazlar kul- as�tl�k ve bazlık açısından nötr olarak tanımlanır. Nötr
-
+
lanılır. maddelerde H m�ktarı, OH m�ktarına eş�tt�r. Yan� bu
Yukarıdak� parça aşağıdak� sorulardan hang�s�ne maddeler ne as�t ne de bazdır.
yanıt olarak yazılmıştır? Yukarıdak� parçada aşağıdak�lerden hang�s�yle �lg�l�
b�r açıklama yapılmamıştır?
A) As�d�k ve baz�k maddeler hayatın hang� alanlarında
karşımıza çıkab�l�r? A) pH ölçüsünü tanımlayan �lk k�ş�
B) Y�yecekler genell�kle as�d�k maddelerd�r deneb�l�r m�? B) Maddeler�n pH değerler�n�n alab�leceğ� en fazla ve
C) Günlük hayatta karşılaştığımız maddeler çoğunlukla en az değerler
as�d�k m�d�r yoksa baz�k m�? C) pH değer� 7 olan maddelerden günlük hayatta en sık
D) Maddeler�n as�d�k m� baz�k m� olduğunu bel�rleyen karşılaşılanlar
temel etken ned�r? D) Nötr maddeler�n özell�kler�

2 Uluslararası anlaşmalara göre her b�r k�myasal madden�n
zararlı etk�ler�n�n bel�rt�lmes� �ç�n b�l�m �nsanları, tehl�ke 4 As�tler� ve bazları tatmamalı, koklamamalısınız. As�tler�n
�şaretler� gel�şt�rm�şlerd�r. Örneğ�n çerçevede yalnızca ve bazların der�n�zle temasından kaçınmalısınız. Kuvvetl�
kocaman b�r çarpı olan �şaret madden�n zararlı olduğunu, as�tler ve bazlar der�n�ze temas ett�ğ� anda doktora g�t-
çarpının sağ altında küçük yazılmış b�r “�” harf�n�n olduğu mel�s�n�z. Kuvvetl� as�tler�n ve bazların der�ye doğrudan
�şaret madden�n tahr�ş ed�c� olduğunu bel�rt�r. B�r deney teması �nsan sağlığını olumsuz etk�ler. Bu nedenle as�t-
tüpünden s�yah b�r çubuğa ve ele damlayan madden�n lerle ve bazlarla çalışmadan önce plast�k eld�ven g�ymey�
görüldüğü �şaret “aşındırıcı madde”, altında b�r ç�zg� olan unutmamalısınız. As�tler�n ve bazların maddelerle etk�le-
alev�n görüldüğü �şaret “yanıcı madde”, aynı �şarette ş�m� sonucu açığa çıkan gazların gözler�n�ze ve solunum
alev�n önünde s�yah çerçevel� b�r çember�n görüldüğü s�stem�n�ze zarar vermemes� �ç�n deney süres�nce labo-
�şaret “oks�tlen�c� madde” anlamına gelmekted�r. Bu teh- ratuvar pencereler�n� açık tutmalısınız.
l�ke �şaretler�n�n anlamlarını öğrenmek laboratuvarlarda,
hastanelerde ve traf�kte pek çok tehl�keden korunmamızı Yukarıdak� parçaya get�r�leb�lecek en uygun başlık
sağlar. aşağıdak�lerden hang�s�d�r?
Parçaya göre aşağıdak� �şaretlerden hang�s� yuka- A) Deneylerde Alınması Gereken Önlemler
rıda bahsed�len tehl�ke �şaretler�nden b�r� değ�ld�r? B) As�t ve Bazlarla Çalışırken D�kkat Ed�lmes� Gereken-
A) B) C) D) ler
C) As�t ve Bazları Ayırt Etme Yöntemler�
D) Laboratuvarda Çalışma Kuralları

MARKAJ YAYINLARI 23
Markaj Yaynlar / 8. Snf Fen Bilimleri