Page 28 - 8. SINIF FEN BİLİMLERİ DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 1 5. ÜNTE : BAST MAKNELER

5 Makaralar; yaygın olarak �nşaatlarda harç, tuğla ve 7 Çevres�ne dolanan �p çek�ld�ğ�nde dönerek alçalma veya
d�ğer yapı malzemeler�n� taşımak �ç�n kullanılmaktadır. yükselme hareket� yapan makaralara hareketl� makaralar
(I) Yelkenl� gem�lerde, v�nç s�stemler�nde, asansör s�s- den�r. Hareketl� makaralarda �p�n b�r ucu sab�t b�r yere
temler�nde çeş�tl� makaralardan yararlanılmaktadır. (II) asılıdır. D�ğer ucu �se kuvvet�n uygulandığı uç olup yük,
Makaralar, �şlevler� ve özell�kler� açısından değ�ş�k t�pler- makaraya bağlıdır. Bu yüzden makara yük �le b�rl�kte
den oluşur. (III) Makaralar, sab�t ve hareketl� olmak üzere aşağı veya yukarıya doğru hareket eder. Hareketl� maka-
�k�ye ayrılır. (IV) Palanga s�stemler� �se sab�t ve hareketl� ralar, uygulanan kuvvet�n yönünü değ�şt�rmez. S�stem
makaraların b�r arada kullanılması sonucu oluşmaktadır. dengede �ken makara ağırlıkları �hmal ed�l�rse uygulanan
(V) Makaraları sab�t makaralar, hareketl� makaralar ve kuvvet�n büyüklüğü yükün ağırlığından daha küçüktür. Bu
palangalar olmak üzere üç kısımda �nceleyeb�l�r�z. yüzden hareketl� makara s�stemler�nde ya da hareketl�

Yukarıdak� numaralanmış cümlelerden hang� �k�s� makara �çeren düzeneklerde kuvvet kazancı sağlanab�l-
kend� arasında çel�şmekted�r? mekted�r. Kuvvetten kazanç sağlanab�l�rken yoldan �se
kayıp yaşanmaktadır. Ayrıca hareketl� makara sayısının
A) I ve II B) II ve IV artması kuvvet kazancını artırab�lmekted�r.
C) III ve V D) IV ve V Yukarıdak� parçaya göre günlük hayatta hareketl�
makara kullanımının neden� aşağıdak�lerden hang�s�
olab�l�r?
A) B�r yüke, yükü daha rahat hareket ett�reb�lecek b�r
yönde kuvvet uygulamak
B) B�r düzenek kullanarak daha az �ş yapmak
C) Ağır b�r yükü daha kısa b�r yoldan taşımak
D) Ağır b�r yükü daha az kuvvetle taşımak

8 Hareketl� ve sab�t makaraların b�r arada kullanılmasıyla
6 Sab�t b�r yere asılan, çevres�ne dolanan �p çek�ld�ğ�nde oluşan s�stemlere palanga adı ver�l�r. Palangalarda,
yalnızca dönme hareket� yapab�len, c�s�mler�n çeş�tl� hareketl� makaralarla kuvvetten kazanç sağlanırken
yönlere hareket etmes�nde kolaylık sağlayan makara- sab�t makaralarla uygulanan kuvvet�n yönü değ�şt�r�leb�l-
lara sab�t makaralar den�r. Sab�t makaralar, uygulanan mekted�r. Palangalar çok ağır yükler�n daha az kuvvet
kuvvet�n yönünü değ�şt�reb�ld�ğ�nden �ş yapma kolaylığı �le hareket ett�r�lmes�n� sağlamak amacı �le tasarlanan
sağlar. S�stem dengedeyken uygulanan kuvvet�n büyük- s�stemlerd�r. Yan� palangalar kuvvet kazancı sağlaya-
lüğü, yükün ağırlığına eş�tt�r. Bu yüzden sab�t makara- b�lmekted�rler. Buna karşın yoldan kayba neden olurlar.
larda kuvvetten ya da yoldan kazanç veya kayıp yaşan- Palanga s�stemler�nde kuvvet kazancını; kullanılan hare-
maz. Ayrıca s�stem dengede �ken sab�t makara sayısının ketl� makara sayısı etk�led�ğ� g�b�, kuvvet�n uygulandığı
artması, uygulanan kuvvet �le yükün ağırlığı arasındak� �p�n çek�lme yönü de etk�lemekted�r.
eş�tl�ğ� bozmaz.
Yukarıdak� parçadan hareketle palangalarla �lg�l� aşa-
Bu parçada sab�t makaraların; ğıdak�lerden hang�s� söylenemez?
I. Çalışma prens�b�ne A) Farklı özell�klerde �k� bas�t mak�nen�n b�rleş�m�yle olu-

II. Yapab�ld�ğ� harekete şur.
III. Uygulanan kuvvet�n büyüklüğüne bağlı oluşan etk�ye B) Kullanımıyla b�r yönden kazanç sağlanırken b�r yön-
IV. Çevres�ndek� �p�n uzunluğunun kuvvete etk�s�ne den kayıp yaşanır.
C) Kuvvet kazancını artırmak �ç�n, kullanılan hareketl�
yukarıdak� özell�kler�nden hang�ler�ne değ�n�lm�şt�r?
makara sayısını azaltmak gerek�r.
A) I ve II B) I ve III D) Yükün ağırlığının uygulanan kuvvetten büyük olması,
C) II ve III D) III ve IV kuvvet kazancı sağlandığını göster�r.

28 Markaj Yaynlar / 8. Snf Fen Bilimleri
MARKAJ YAYINLARI