Page 91 - 9. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ DOĞAL SİSTEMLER § 91 91

* Hava hareketi çevreden merkeze doğrudur. * Merkezler arasındaki basınç farkı arttıkça

* Yıllık yağış miktarı fazla olan yerlerdir. Gök- rüzgârın hızı da artar.
yüzü kapalı ve bulutludur. * İki basınç merkezi arasındaki mesafe az ise

* Yerin ısı kaybı ve sıcaklık farkı azdır. Bitki rüzgâr şiddetli eser. Basınç merkezleri ara-
sındaki mesafe uzadıkça sürtünme artar, hız
örtüsü gürdür.
azalır. Bundan dolayı izobarların sık geçtiği
yerde rüzgâr hızı fazla, seyrek geçtiği yerde
Yüksek Basınç alanlarında: hız azdır.
Rüzgârı oluşturan temel faktör basınç far-YAYINEVİ
* Alçalıcı hava hareketi vardır. * Yeryüzü şekilleri rüzgârın hızını etkiler;
* Hava hareketi merkezden çevreye doğrudur. rüzgârlar dağlar arasında, vadilerde ve
boğazlarda hızlı eserler.
* En az yağışlı yerlerdir. Gökyüzü açıktır. * Yeryüzünde yükseldikçe rüzgârın hızı artar.

* Yerin ısı kaybı ve sıcaklık farkı fazladır. Bitki
örtüsü cılızdır. * Dünya’nın dönmesine bağlı olarak rüzgâr
yönündeki sapmalar, yere sürtünme, doğal
RÜZGÂRLAR: * ya da yapay bir engele çarpma rüzgârın hızını
azaltır.
EDİTÖR » Buharlaşma artar,
Rüzgârlar; Yüksek basınçtan alçak basınca
*
Rüzgârın hızı arttıkça;
doğru meydana gelen hava hareketine denir.
*
» Toprak erozyonu artar,
kıdır. Rüzgârın hızı saniyede metre (m/sn)
» Dalga yükseltisi artar,
ya da saatte kilometre (km/sa) olarak ane-
mometre ile ölçülür.
» Nispi nem azalır.
Rüzgârın hem hızını hem de yönünü kaydeden
*
RÜZGÂRIN YÖNÜ
cihazlara anemograf denir. Rüzgârın şidde-
tini belirlemek için Beaufort (Bofer) Rüzgâr
ölçeği denilen bir çizelge kullanılır.
geldiği doğrultudur.
Bu doğrultu, esas olarak coğrafi yönlerle
* * Rüzgârın yönü, bulunduğumuz yöne doğru
RÜZGÂRIN HIZI ifade edilir: Kuzey rüzgârı, batı rüzgârı gibi.
* Bir yerde rüzgârın yıl içinde en fazla estiği
850 mb
770 mb yön o yerdeki yeryüzü şekillerinin uzanış
750 mb 750 mb yönüne bağlıdır.

I II
Hız fazla Hız az Rüzgârın Yönünü Etkileyen Faktörler:
* Basınç merkezinin yeri (YB’den AB alanında
Rüzgârın Hızını Etkileyen Faktörler (Basınç doğru eserler.) Dünya’nın günlük hareketi
farkı, mesafe, yer şekilleri ve günlük hareket) (KYK’de sağa GYK’de sola saparlar.)