Page 25 - 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

[ DİLİN KULLANIMINDAN DOĞAN TÜRLERİ ] 25

8 Ağız: Bir ülke içinde aynı dilin farklı konuşma şekilleridir. Ağız yörelere göre söyleyiş farklı-
lıklarıdır ve bu farklılıklar yalnızca söyleyişte görülür. Bu durum ağız özelliklerinin yazı diline
aktarılmadığı anlamına gelir.
Şive: Bir dilin metinlerle takip edilebilen tarihî dönemlerinde birbirinden ayrılan ve ana dilden
bazı kelime ve ses farklılıkları içeren kollarıdır.
Buna göre aşağıdaki metinler “ağız” ve “şive” terimlerini örneklendirmeleri bakımından
gruplandığında hangisi dışarıda kalır?

A) Köprüden geçemiyom B ) Bak hayvanların halına
Az doldur içemiyom Gitmiş cehennem yoluna
EDİTÖR YAYINEVİ
Sen benden geçtin amma Kaderin garip kuluna
Ben senden geçemiyom Başka isim verme gardaş

C) Sazımın gamlı simlerinde menim, D) Aşk ataşı düştü garip gönlüme
Bakü’nün başka bir tercanesi var. Yanıyor bu gönlüm yar senin için
Sinemin dar harabesinde derin Derdin oku battı garip gönlüme
Bu cevahirlerin hızanesi var. Kanıyor bu gönül yar senin için

E) Garibim böyle yarim
Merhamet eyle yarim
Suçum nedir bilmiyom da
Ne ise söyle yarim

9
LEHÇELERİ VE ŞİVELERİ KORUMALIYIZ

Ortaylı: Türkçeyi tek bir edebî lehçeye indirgemek yanlış!

Bu coğrafya çok geniştir. Çin’in ortalarından
başlar, Himalayalarda biter. Anadolu, Kuzey
Irak ve Balkanlara kadar uzanır.

Yukarıdaki görselde İlber Ortaylı’nın Türkçe ile ilgili görüşlerine yer verilmiştir.
Görselden hareketle aşağıdakilerden hangisi İlber Ortaylı’ya göre korumamız gereken-
ler arasında yer almaz?

A) Azerice B) Özbekçe C) Yakutça D) Türkmen Türkçesi E) Lazca