Page 15 - tyt-konsensus-felsefe

Ahlak Felsefesi Test - 20

1. Kant, “Öyle davranacaksın ki, davranışının kuralları, 3. Aristoteles’e göre iyi yaşam erdeme uygun olarak sür-
akıl sahibi olan bütün yaratılmışlar için, bir kanun gibi dürebilen yaşamdır. Erdemli davranış, güdülerimizin
kabul edilsin.” der. bizi sürüklediği aşırılıklara düşmemek, iki uç arasında
ortayı bulmaktır. Cesur insan ne az ne de çok korku
Kant’ın ödev ahlakı diye bilinen bu görüşüne daya-
duyan kişidir. Korkaklığın ve gözü karalığın ortasında
narak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
gösterilen yüreklilik erdemdir.
A) İsteyen, istediği davranışta bulunabilir.
Buna göre Aristoteles erdemin hangi yönü üzerinde
B) Diğer yaratılmışlarla aynı davranışları sergilemeliyiz.
durmaktadır?
C) Ahlaki kurallara uyan kişiler kanun koyabilirler.
ren özne, onun ilgileri, duyguları istekleri üzerinde de YAYINEVİ
A) Hazzı amaçlama
D) Davranışlarımızla diğer insanlara örnek olmalıyız.
B) Mutluluğa ulaşma
E) Ahlak kurallarında var olan her davranış bizi ilgilen-
C) Ölçülü olma
dirir.
D) Gösterişten sakınma
E) Yarar elde etme

2. Spinoza şöyle der; “Bir şeyi iyi olduğu için istemeyiz, o
EDİTÖR
şey istediğimiz için iyidir.” Dikkat edilirse bu görüş de-
ğerler konusunda değerli olan şeyden çok, değerli gö-
4. Hiç kimse delilerin kendilerine ve etraflarına gösterdik-
durmaktadır. Çünkü farklı insan grupları, farklı koşul ve leri zararlı davranışlarını ahlakî olarak değerlendirile-
yargılardan ötürü farklı şeyler tercih edebilir. bilir veya değerlendirilmesi gereken davranışlar olarak
görmez. Bunun da nedeni onların iyi ve kötü hakkında
Bu parçada ahlaki değerlerle ilgili olarak aşağıdaki- sağlıklı bir fikre sahip olmamaları, ayrıca kendilerini ey-
lerden hangisi vurgulanmıştır? lemlerinden sorumlu tutmak için sahip olmaları gerekti-
A) Haz vermek, ahlaki yargılara ait bir özelliktir. ğini kabul ettiğimiz özgür bir biçimde davranma gücüne
sahip olmamalarıdır.
B) Değerli olan şeylerin özellikleri ahlaki yargılara yön
verir. Parçada göre bir davranışın ahlaka konu olma şartı
aşağıdakilerden hangisidir?
C) Nesnel olarak kabul edemeyeceğimiz ahlaki değer-
ler vardır. A) Başka insanları etkilemesi
D) Ahlaki değerler sadece iyi olarak kabul edilen istek- B) İrade ile özgürce yapılması
lerimiz ile ilgilidir. C) Toplumu ilgilendirmesi
E) Ahlaki değerler subjektif (rölatif) olarak nitelendirile- D) İyilik yapmayı amaçlaması
bilir. E) Genel kültüre uygun olması

- Evrensel ahlak yasasını nesnel (objektif) özelliklere dayandıran anlayış: - Platon: Ona göre ahlaki eylemlerin amacı, üstün iyilik olan “İyilik ideası”na
Evrensel ahlak yasaları vardır, fakat bu yasalar kişiden ve kişisel özelliklerden ulaşmaktır. Ona göre mutluluk iyilik ideasını gerçekleştirmektir. Ahlakın temeli
bağımsız olarak vardır. Ahlak yasalarını insan yaşamı ve doğası belirlemez, olan iyi ideasına uygun olan davranış iyi, uygun olmayan davranış ise kötüdür.
tersine evrensel ahlak yasaları insan yaşamını belirler. Temsilcileri; Sokrates, En yüksek iyiye ulaşan insan erdem sahibi insandır. Bu erdemler bilgelik, cesa-
Platon, Farabi, Spinoza, Kant ret, ölçülülük ve bunların gerçekleşmesiyle adalet erdemi.
- Sokrates: Ona göre insan eylemlerindeki amaç mutluluktur. Bu mutluluğu in- - Farabi: Ona göre insan eylemlerinin amacı en yüksek iyiye ulaşabilmektir. En
sana kazandıracak her türlü değer ve eylemler “erdem” in kapsamına girer. Yani yüksek iyi ise mutluluktur. Mutluluğa ulaşabilmek için insan önce kendisini, daha
erdem bilgidir. Erdem insanın kendini bilmesiyle ortaya çıkan, yaşamı daha iyi sonra evreni anlamalıdır. Bu ancak akıl ve eğitim yoluyla mümkündür. Zorunlu
hale getiren ve bizi mutlu kılan bilgidir. Bu nedenle Sokrates “kendini bil” sözünü varlık en yüksek iyi ve iyiliğin kaynağıdır. Gerçek varlık Tanrı olduğundan evrenin
söylemiştir. yasalarının temelinde Tanrının koymuş olduğu yasalar vardır.
43