Page 19 - tyt-konsensus-felsefe

Sanat Felsefesi Test - 28

1. Platon’a göre sanatçı nesneleri taklit eder. Ama nesne- 3. Sanat felsefesi, sanat eserleri ile ilgili ortaya çıkan
ler gerçeklikten yoksun olduklarına göre sanatçı ideala- problemlerin çözümü ile ilgilenen bir disiplindir. Sanat
rın taklidinin taklidini yapmaktadır. Bu ise bilgi bakımın- felsefesi yalnızca sanata ve sanattaki güzelliğe yönelir.
dan değersizdir. Bu yüzden sanat değersizdir. Estetik ise insan tarafından yapılmış olan ya da doğada
bulunan güzel şeylere yönelir. Bizim güzel diye nitele-
Buna göre Platon’un sanat eyleminin değeri ile ilgili
diğimiz bu şeylerle ilgili tecrübelerimiz ve yargılarımız
olarak aşağıdakilerden hangisini savunduğu söyle-
söz konusu olan değerleri, tatları, tavırları analiz eder.
nebilir?
Buna karşılık sanat felsefesinin kavramları, problemleri
A) İdeaların yansımasının taklidine dayanan sanatın bir bir anlamda estetiğin ana kavramı ve problemidir.
EDİTÖR YAYINEVİ
değeri yoktur.
Bu parçaya göre sanat felsefesi ve estetik arasında-
B) Sanatın estetik bir değer taşıması için, yaratıcılığa
ki fark aşağıdakilerden hangisidir?
dayanması gerekir.
A) Suje ile obje arasındaki ilgiyi ortaya çıkarması
C) Gerçek güzellik ancak bir sanat eserinde ortaya çı-
kar. B) Sanat felsefesi ve estetiğin yalnızca sanattaki güzel-
liğe yönelmesi
D) Doğal nesnelerin taklidine dayanmayan sanatın bir
değeri yoktur. C) Estetiğin alanının sanat felsefesinin alanından daha
geniş olması
E) Sanat, doğal güzellikle yapay güzelliği bir arada ba-
rındırmalıdır. D) Estetiğin yöneldiği şeyin doğruluğu amaçlayan man-
tıkla uygunsa güzel olması
E) Sanat eserlerinin ortaya çıkmasında toplumsal ve
psikolojik yönlerin bulunması

2. Voltaire, “Bir kara kurbağasına gerçek güzelliğin ne
olduğunu sorun size kahverengi sırtını ve sarı karnını 4. Gerçek sanatçı toplumda sayıca azdır. Hepimiz zaman
geniş düz boğazını ve küçük başından pörtlemiş iki yu- zaman yoğun ve derin duygular yaşarız. Hayatın gereği
varlak gözleriyle güzelliğin dişisinden oluştuğunu söy- olarak sevincimiz, üzüntümüz, acılarımız, kayıplarımız
leyecektir. Gineli bir zenciye sorduğunuzda onun için olur, ama birçoğumuz bunları bir şarkıya, türküye, ağı-
güzellik siyah yağlı bir cilt, içe gömük gözler ve düz bir ta, resme veya bir başka esere dönüştüremeyiz. Sanatı
burundur. Şeytana sorduğunuzda, size güzelliğin bir çift oluşturan ve bizden farklı olarak sanatçıda olan şey; bu
boynuz, dört pençe ve bir kuyruk olduğunu söyleyecek- duyguları engin bir hayal gücü ve sıra dışı yetenekleriy-
tir.” le, herhangi bir çıkar gözetmeksizin, özgürce somut bir
Voltaire bu sözleriyle aşağıdakilerden hangisi vur- esere dönüştürebilmesidir.
gulamaktadır? Parçada sanatçının hangi özelliği anlatılmamıştır?

A) Güzelliğin evrensel nitelik taşıdığını A) Duygu dünyasının zenginliği
B) Güzelliğin tabiatın bir taklidi olduğunu B) Duygularını esere dönüştürülecek yetenekleri
C) Sanat güzelliğinin doğa güzelliğinden üstüne olduğu- C) Sanatsal faaliyetleri çıkarsız yaptığı
nu D) Sanatsal faaliyetlerde bulunurken özgürce hareket
D) Güzelliğin toplumsal değişimlerden bağımsız oldu- ettiği
ğunu E) Sanat yaparken amacının acılarını hafifletmek oldu-
E) Güzelliğin bireylere göre değişkenlik gösterdiğini ğu

Güzellik Problemi b) Öznelci görüş: Sanattaki güzellik insan yaratıcılığının bir sonucu olarak, son-
Estetikte “güzel”in sistemli bir şekilde sorgulanmaya başlanması ilk kez Ba- radan ortaya çıkan bir güzelliktir. İnsanın estetik bakışı olmadan güzellik olamaz.
umgarten (1714-1762) ile birlikte olmuştur. Sanatçılar ve filozoflar güzelliğin ne Çünkü onu beğenecek özneye ihtiyaç vardır.
olduğu ve kaynağının ne olduğu sorusuna cevap verebilmek için öncelikle doğa-
daki güzellikle sanattaki güzelliği birbirinden ayırt etmiştir.
a) Nesnelci görüş: Doğadaki güzellik, estetik özneden (insandan) bağımsız
olarak vardır. Yani verilmiş güzelliktir.
59