Page 82 - tyt-tum-dersler-konu

540 FELSEFEYİ TANIMA
Eleştirel Olma: Felsefi bilgi, kendisine konu aldığı her Birey İçin;
alanda ve önüne çıkan her türlü bilgiyi, görüşü ve inancı
eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirmesi sonucunda Ɖ Kendini tanıyabilmesi
ortaya çıkar. Felsefede her şeye eleştirel bakış açısıyla Ɖ Farkı fikirlere açık olabilmesi
bakılır, hiçbir sav olduğu gibi kabul edilmez.
Ɖ Ön yargılardan uzak durabilmesi
Refleksif Olma: Felsefi düşünmeyi diğerlerinden ayırt Yeni fikirler oluşturabilmesi
eden bir özelliği de refleksif olmasıdır. Refleksif sahip Ɖ
olduğu bilgileri soruşturma konusu yapan zihnin bir çeşit Ɖ Özgürce düşünebilmesi
kendi üzerine dönme hareketidir. Başka bir deyişle fel- Ɖ Çok yönlü bakış kazanabilmesi
sefe, düşünme üzerine düşünmedir.
Ɖ Bilinçli bir insan olunabilmesi
Rasyonel Olma: Rasyonel olma, akılcı veya akılsal Ɖ İnsanların kendi hayatlarına yön verebilmesi
olma anlamına gelir. Felsefe, konu ve yöntem açısından
akılsal bir uğraşıdır. Rasyonel olma, felsefenin zihinsel Ɖ Olgu ve olayları akıl yoluyla çözümleyebilmesi
EDİTÖR YAYINEVİ
bir etkinlik olmasının yanında akıl ilkeleri ve akıl yürütme Toplum İçin;
kurallarına uygun olması anlamlarına da gelir.
Ɖ Ortak bir kültürün oluşması
Sistemli Olma: Felsefe bilgisi sitemli, düzenli ve birleş- Farklı toplulukların bir arada yaşaması
tirilmiş bir bilgidir. Evreni, bilimler gibi parçalara ayırarak Ɖ
değil, bir bütün olarak kavramaya ve açıklamaya çalışır. Ɖ Toplumsal grupların birbiri hakkındaki ön yargıları-
Felsefede çelişkili yargılara ve kendi aralarında tutarsız nın giderilmesi
görüşlere yer vermemek için özen gösterilir. Bu bakım- Ɖ Bilgi toplumu olması
dan felsefe bilgisi inanılmaya değer kanıtlarla belgele- Ɖ İnsanların, kendini örgürce ifade edebileceği bir
nen bir bilgi olmak durumundadır. toplum oluşturması
Tutarlı Olma: Felsefede temellendirme kadar tutarlı- Ɖ Bilimlerin gelişmesi
lık da önemlidir. Tutarlılık, bir düşüncenin kendi içinde Demokrasi bilinci kazanmış bir toplum olunması
mantıksal bir uyum sergilemesidir. Başka bir ifadeyle, bir Ɖ
felsefi öğretinin kendi içinde çelişkisiz olması demektir. Ɖ Toplumların geleceğinin planlanması
Kendi kendisiyle çelişen bir öğreti kendi kendini çürütü- Ɖ Akla ve iradeye değer veren bir toplum olunması
yor demektir.
Felsefenin İnsan Hayatındaki Rolü
FELSEFENİN İNSAN VE TOPLUM Ɖ Felsefenin ve filozofların insan hayatına birçok alanda
Felsefe HAYATINDAKİ ROLÜ etkisi vardır. Etkilerden bazılarının örnekleri aşağıda
verilmiştir.
Felsefenin Bireysel ve Toplumsal İşlevleri Ý Günümüzdeki modern liselerin temeli Aristoteles
tarafından kurulan Lykeion okuluna dayanır. Aristo-
İnsanların farklı ihtiyaçları olduğu gibi bu ihtiyaçlarını kar- teles’in hocası olan Platon tarafından kurulan okul
şılayabileceği farklı alanlar da vardır. Ekonomi, teknoloji, Akademi ise günümüzdeki üniversitelerin temelini
bilim, din, sanat ve spor gibi alanların hepsi insan ihtiyaç-
larının karşılanması için oluşturulmuştur. Gerçeklik, doğ- oluşturmuştur.
ruluk ve doğru yaşamın ne olduğuna dair en temel soruları Ý İdeal devlet görüşüyle öne çıkan Farabi İslam fel-
sorması felsefenin ana işlevleri arasında yer almaktadır. sefesinin önemli filozoflarından biri olup Aristote-
Bu temel soruların yanı sıra insan hayatını etkileyen alan- les’ten sonraki en büyük mantıkçı olarak da bilin-
larda da felsefenin izlerine rastlamak mümkündür. mektedir. Felsefeyle ilgilenen Farabi gök bilimiyle
de ilgilenmiştir.
Felsefe bireylere, kendi dünya görüşlerinin yanında farklı
dünya görüşleri olduğunu da göstererek bireye, seçme Ý Yunus Emre, tasavvuf denilince akla ilk olarak
ya da elindekini geliştirme olanağı sunar. İnsanlar, hayatı gelen önemli isimlerden biridir. Yunus Emre, XIII.
anlamak ve yaşanılabilir kılmak için sürekli olarak çaba yüzyılda Anadolu’da yaşamış olan Türkmen dervişi
göstermişlerdir. Gösterilen bu çabalar bireylerde özel- ve ozandır. Şiirlerinde dönemin dilini kullanmakta
likle sanat, bilim, din ve siyaset gibi alanlarda beklentile- göstermiş olduğu başarı, halka yakın söylemi,
rin oluşmasına neden olmuştur. insan sevgisi, doğruluk gibi ele almış olduğu konu-
Felsefenin bireye sağladığı en önemli yararlardan biri lar ve düşünce dünyasıyla Anadolu’nun yetiştirdiği
insanların bilinçli bir varlık olarak yaşamını kendi elle- önemli bir düşünür ve mutasavvıf şair olarak kabul
rinde tutabilmesine olanak sağlamasıdır. Felsefe aracı- edilir.
lığıyla düşünen bir birey, çok yönlü ve ayrıntılı düşüne- Ý Machiavelli’nin (Makyevelli) Prens (Hükümdar)
bilen, anlama ve açıklama becerileri yüksek ve tahmin adlı eseri moden siyaset felsefesinin önemli isim-
yeteneği gelişmiş bireydir. Bu tür bireylerin çoğaldığı top- lerinden biridir. Klasik siyaset anlayışını reddeden
lumların huzuru, refahı, mutluluğu artar ve ufku genişler. Machiavelli siyaset ve ahlak alanlarını birbirinden
Felsefenin bireysel ve toplumsal işlevleri şunlardır: ayırarak siyasete özerklik kazandırmıştır.