Page 84 - tyt-tum-dersler-konu

552 İLK ÇAĞ FELSEFESİ
Timon: Ɖ İnsan, ruh ve bedenden meydana gelmiştir. Ruh,

Ɖ Kuşkucu görüşleri yazılı hâle getirmiştir. Kuşkuculu- bedeni bir araç olarak kullanır. Bu dünya yaşamı bir
ğun görüşlerini üç soru ve cevapta toplamıştır. Bunlar cezadır. Çünkü ruhun bir bedende olması bu ruhun
şöyledir; mezara koyulması gibidir. Bu yüzden Plotinus, bir
bedende olmaktan utandığını söylemiştir. Bireysel
1. Nesneler nasıldır? Cevap: Kavranamaz.
insan ruhları ölümsüzdür. Çeşitli bedenlerde yaşar.
2. Nesneler karşısında nasıl bir cevap almalıyız? Kaderini bir önceki yaşamındaki tutumuna bağlar.
Cevap: Yargıdan kaçmalıyız.
Sezgi ile Bir’e yönelir ve onunla kaynaşabileceğini
3. Nesneler karşısında doğru bir tavırdan nasıl bir söyler.
sonuç çıkar? Cevap: Sarsılmazlık yani Ataraxia, Plotinus güzellik konusuyla ilgilenir. Güzellik ruha
başka bir deyişle en yüksek mutluluk. Ɖ
bağlıdır. Cisim güzel değildir. Ruh dünyasından cisme
EDİTÖR YAYINEVİ
Arkesilaos: ışık vurursa cisim güzel olabilir. Ruhun güzelliği mad-
Ɖ Duyular ve akıl yoluyla elde edilen bilginin genel deden uzak durmasına bağlıdır. Nesneler “Bir”den
geçer bilgi olduğuna bizi inandıracak hiçbir kanıtın pay aldıkları oranda güzeldir.
bulunmadığını savunur. Ona göre “Doğru dediğimiz Ɖ Plotinus’ta felsefe, felsefe olmaktan çıkarak bir tür din
bilgiler gerçekten doğru değil, doğruya benzer bilgi- veya bir kurtuluş felsefesi hâline gelmiştir.
lerdir.”

Karneades: İlk Çağ Felsefesi Üzerine Akıl Yürütme
Ɖ “Doğru için elimizde güvenilir bir ölçüt yok, bütün Ɖ İlk Çağ felsefesi bir çok medeniyetin ve kültürün ortak
bilgilerimiz yalnızca olasılık değerindedir, kesin bilgi ürünüdür. (Yunan, Hellen, Çin, Mezopotamya vb. )
değildir.” görüşündedir. Ancak Yunan (Grek) toplumunun etkisi daha fazla
olmuştur.
d) Yeni Platonculuk
Ɖ Yunan şehir devletleri ekonomik anlamda zengin
Antik çağın sonlarında din tekrardan güç kazanmış ve oldukları için insanlar o dönemde felsefe, sanat ve
felsefe de bundan etkilenmiştir. Dinsel içerikli felsefe spor gibi farklı uğraş alanlarına yönelmiştir.
Felsefe akımlarının en önemlisi Yeni Platonculuk’tur. Bu düşünce Ɖ Yunan şehir devletlerinin coğrafi konumları ve özgür
Batı ve Doğu mistisizmini de etkilemiştir. En önemli tem-
silcisi Plotinus’tur. Platon’a çok sıkı bağlı olduğundan fel- düşünce ortamının bulunması felsefe alanında geliş-
melerine ortam oluşturmuştur.
sefesine bu ad verilmiştir.
Ɖ İlk Çağ toplumlarında felsefe için gerekli olan merak
Plotinus, Tanrı’ya “Bir” der. Evren veya varlık “Bir”den ve birikimin var olması felsefenin gelişmesine katkı
taşarak meydana gelmiştir. Yaratılış kuramına “Taşma sağlamıştır.
kuramı” da denir. Varlık “Birden altı varlık katı oluştura-
rak taşıp gelir.” Ɖ İlk dönemlerde konu genellikle doğa üzerine olmuş
ancak insanın kendine yönelmesiyle insana dair
Bir, en üst kattır. Tüm var olanlar onun ışımasıyla oluşur.
sorular; doğru yaşama sanatı, doğru bilginin niteliği,
İkinci aşama Nous: Birden ilk çıkan Nous’tur. Nous ahlak, siyaset mutluluk ve erdem konularına değinil-
akıldır. İdeaları düşünme yetisine sahiptir ve evren ruhu miştir.
aracılığıyla o idealara göre nesneler evrenini oluşturur.
Ɖ Özellikle siyasal değişim (yani şehir devletinden
Üçüncü aşama evrenin ruhudur. Tek tek ruhlar evren imparatorluğa geçiş), bireyin yeri ve anlamı, devlet,
ruhundan çıkmıştır. Tüm ruhlar onda birbirine bağlı bir devlet-birey ilişkisi, din ile felsefe arasındaki ilişki
bütün oluştururlar. konuları irdelenmiştir.
Dördüncü aşama ruhtur. Ruhlar cisimleri canlandırma
Ɖ Son dönemlerde ise felsefe; sorgulama ve anlama
özelliğine sahiptir. yerine daha çok yaşamdan zevk alma, dinle bağ-
Beşinci aşama cisimdir. Ruhun madde üzerindeki etki- daşma olarak ortaya çıkmıştır.
siyle oluşur. Cismin etkisi yoktur.
Ɖ İmparatorluğa geçişle birlikte baskı ortamının artması
Altıncı aşama maddedir. Maddenin hiçbir niteliği yoktur. ve Hristiyanlığa aykırı felsefelerin yasaklanması dinin
Tam bir karanlık içindedir. felsefe üzerindeki etkisini arttırmıştır.