Page 48 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 23 HİKÂYE UNSURLARI VE ANLATICI

5 Yaşanmış ya da yaşanabilecek olayların bir kurguyla 7 “Elindeki testiye gözüm dalmıştı. Onun bana hatırlattık-
anlatıldığı metin türüne hikâye denir. Hikâyeler olay, kişi larıyla zihnimde boğuşurken Harun’un anlattıkları kula-
(varlık) kadrosu, zaman ve mekân unsurları çevresinde ğımda belli belirsiz bir uğultu gibi kalmıştı. Ben daha
oluşur. Hikâye unsurları, hikâye edici metinlerin (masal, düşüncelerimi nihayete erdiremeden onun sözünü bitir-
fabl, tiyatro…) hepsinde vardır. Bu unsurlar yalnızca hikâye
türüne özgü değildir. Bu unsurlardan kişi kadrosu -ya da diğini ve hatta bir cevap beklediğini anlamam da şaşkın
insan dışındaki varlıklar söz konusu olduğunda varlık kad- bakışlarını fark etmemle oldu.” parçası okunduğunda
rosu- hikâyedeki olayı yaşayan kişileri ifade eder. Mekân, bütün bu olayları anlatan bir varlığın olduğunu sezinle-
olayın gerçekleştiği yerdir. Olay, hikâyede kahramanın riz. Bu varlık hikâye edici metinlerdeki “anlatıcı”dır. Bu
başından geçen olay ya da durumdur. Zaman, olayların metnin anlatıcısı da kullanılan birinci tekil şahıs iyelik
başlangıcı ile bitişi arasında geçen süredir. Zaman “yıl, ay, ekleri (gözüm, kulağımda vb.) göz önüne alındığına met-
hafta, gün, an” olabilir.
nin içindeki bir kahramandır. Kullandığı şahıs eklerinden
Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi dolayı bu anlatıcı “birinci kişi” olarak nitelenir. Diğer bir
yanlıştır? anlatıcı da “üçüncü kişi”dir. Bu anlatıcı da sözcükleri
A) Hikâyelerde olağanüstü olaylara rastlanmaz. üçüncü şahıs eklerine göre çekimler. İsimler; üçüncü tekil
B) Farklı metin türlerinde de hikâye unsurları görülür. şahsa göre çekimde “-ı / -i / -u / -ü” eklerini, üçüncü çoğul
C) Zaman unsuru kısa ya da uzun bir süreyi kapsaya- şahsa göre çekimde de “-ları / -leri” eklerini alır. Örneğin
bilir. ……………………….. metninde anlatıcı olarak üçüncü
D) Hikâyelerdeki olaylar yaşanabilir nitelikte olduğun- çoğul şahıs seçilmiştir.
dan, kahramanlar da yalnızca insan olabilir.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki metinlerden hangisi
getirilirse parça doğru tamamlanmış olur?
6 I. METİN A) “Rıfat’la küs olduklarını unutmuş gibiydi. Yalnız biz

Hikâye edici metinlerde anlatılan her türlü yaşantı ya da değildik şaşıran, odadaki herkes anlamaz bakışlar-
duruma olay denir. Hikâyede anlatılanlar olayın etrafında la birbirine bakıyordu. Bu işte bir terslik olabileceğini
gerçekleşir ve hikâyeyi zenginleştirir. Hikâye edici metin- düşünüyorduk. Bunca yıl bir kez bile Rıfat’ın adını ağ-
lerdeki temel ögedir. Metin türüne göre niteliği değişe- zına almayan adamın bir anda can dostunu görmüş-
bilir. Örneğin hikâyelerde olay, yaşanmış ya da yaşana-
bilecek nitelikteyken masallarda olay olağanüstülükler çesine aydınlanan yüzü ve karşıdakine kucak açar
gösterir. tavırlarına bir anlam veremiyorduk.”
II. METİN B) “Hacer’in hayal kırıklığı, yüzünden okunuyordu. De-
mek beklediği sevgiyi bizim evde de bulamayacaktı.
Hikâyedeki olayı yaşayan insanlar hikâyenin kişileridir.
İnsan dışındaki kahramanlar varlık kadrosunu oluşturur. Bizim ev de ona yuva olamayacaktı. Son ümidi de di-
Olayı asıl yaşayan kişiye ana kahraman, ana kahramanın ğerleri gibi yitmişti. Feryat etmek istese de kendinde o
dışında kalan kahramanlara yardımcı kahramanlar denir. gücü bulamadı, sustu.”
Hikâyede kişiler ana kahraman bile olsa ayrıntıya girilme- C) “Köylüler yine düşünmeye başlamışlardı. Ne yapa-
den anlatılır. Kişilerin genellikle tek bir yönüne değinilir. caklarına karar veremiyorlardı. Ellerinde kalan bir

Yukarıdaki metinlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi avuç toprağı da ağaya satarlarsa nasıl geçinirlerdi?
söylenemez? Lakin bunu yapmaktan başka çareleri de yoktu.”
A) II. metindeki kavram, I. metindeki kavramın varlığına D) “Yüzüne baktığımda gördüklerim beni korkuttu. Be-
bağlıdır. nim tek başıma baş edemeyeceğim kadar büyük bir
B) II. metindeki kavram, I. metindeki kavramla olan ilişkisine öfkeydi gördüğüm. Gayriihtiyari iki adım geri çekil-
bağlı olarak kendi içinde iki başlığa ayrılır. dim.”
C) Her iki metinde de tanımlamadan yararlanılmıştır.
D) I. metinde örneklendirmeden, II. metinde benzetme-
den yararlanılmıştır.

48 Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI