Page 50 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 24 METİN KARŞILAŞTIRMA - METİNDE DİL VE ANLATIM

5 Anlatmaya bağlı metinler; yaşanmış ya da tasarlanmış 7 Metinler en genel anlamda bilgilendirici metinler, hikâye
gerçeklikten alınan bir olayın, bir anlatıcı tarafından edici metinler ve şiir metinleri olmak üzere üç başlık
yorumlanıp dönüştürülmesiyle oluşturulur. “Olay örgüsü” altında incelenir. Bu metinlerin sınıfl andırılmasında yazı-
bu metinlerde asıl unsurdur. Yazarın söz konusu metin lış amacı, konu, yapı, anlatım özelliği gibi farklılıklar göz
özelinde oluşturduğu anlatıcı, yaşanan her şeyi okura önüne alınır. Örneğin bilgilendirici ve hikâye edici metin-
anlatmakla mesuldür. Anlatmaya bağlı metinler kurmaca ler düzyazı şeklinde yazılan metinlerken şiirler kendine
olduğu için olay örgüsü yaşanmaz, düzenlenir. Anlatmaya özgü birimler olan dizelerle yazılır. Hikâye edici metinle-
bağlı metinlerde yapı; olay örgüsü, kişiler, yer, zaman rin oluşturulmasındaki temel hedef okuru bir olay içinde
birimlerinin bir düzen içerisinde verilmesiyle oluşur. yaşatmakken şiirlerde bir duyguyu iletmek, bilgilendirici
metinlerde ise öğretmektir. Bununla ilintili olarak bilgi-
Yukarıdaki parçaya göre “anlatmaya bağlı metinler” ile
ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? lendirici metinlerde bilimsel, sosyal ve kültürel konular;
hikâye edici metinlerde insanla ilgili, günlük hayattan
A) Anlatılan olaylar yaşanmış olsa dahi değiştirilerek konular, şiirde duygu yönü olan konular işlenir.
anlatılır.
Buna göre;
B) Olayları aktaran bir kurmaca kişi vardır.
C) Dört unsurun birleşimiyle metnin yapı özellikleri olu- Hikâye Edici Bilgilendirici Şiir
şur. Metinler Metinler
Yazılış Olay içinde Öğretmek,
D) Anlatmaya bağlı metinlerde tüm olaylar kişi çevresin- I
de geliştiği için ana unsur “kişi” olarak görülür. Amacı yaşatmak bilgi vermek
Bilimsel, Duygu
Konusu II sosyal, kültürel yönü olan
konular konular
Dizeler
Düzyazı şek-
Yapısı III hâlinde
linde yazılır.
yazılır.
yukarıdaki tabloda boş bırakılan yerlere yazılması
gerekenler sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde
verilmiştir?

I II III

İnsanı ilgilendiren
6 Göstermeye bağlı anlatımlarda olay sergilenerek göste- Bir duyguyu Düzyazı şek-
rilir, yani anlatılmak istenen husus meydanda ya da sah- A) sezdirmek ve günlük linde yazılır.
nede canlandırılır. Gösterimlerin yazıldığı metinler gös- hayattan konular
termeye bağlı metinler olarak nitelendirilir. Genel olarak
dramatik metinler ve tiyatro olarak adlandırabileceğimiz Bir olay ya da
bu tarz metinlerde, kurmaca olay ve olay örgüsünü, bir B) durumu gözde Günlük hayata Dizeler hâlinde
sahne düzeninde topluluk önünde canlandırmak esastır. canlandırmak ilişkin sorunlar yazılır.

Yukarıdaki parçadan aşağıdakilerden hangisi çıka-
rılamaz? Sosyal sorun- Yaşanmış ya Cümle ve
lar üzerine
A) Göstermeye bağlı metinlerde anlatılmak istenen hu- C) görüş bildir- da yaşanabile- paragraflardan
sus sahnede canlandırılır. cek olaylar oluşur.
mek
B) Metinler anlatmaya ve göstermeye bağlı metinler ola-
rak ikiye ayrılır. Okuyanda Doğruluğu ya
C) Göstermeye bağlı metinler genel olarak dramatik me- D) estetik zevk da yanlışlığı Paragraflar
tinler ve tiyatro olarak adlandırılır. uyandırmak kanıtlanmış hâlinde yazılır.
D) Göstermeye bağlı metinlerde kurmaca olay ve olay konular
örgüsü vardır.

50 Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI