Page 88 - 9. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ §
88 DOĞAL SİSTEMLER
88

c. Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı:

* Bu ayda, Kuzey Yarım Küre’de yaz,
Güney Yarım Küre’de kış şartları
hâkim olduğundan, en yüksek sıcak-
lıklar Kuzey Yarım Küre’de Yengeç
Dönencesi çevresinde görülür.

* Bu ayda Dünya’nın en sıcak yerleri;
Büyük Sahra, Arabistan Yarımadası,
EDİTÖR YAYINEVİ
Asya’nın iç kısımları ile Meksika ve
Kuzey Amerika’nın iç kısımlarıdır.

* Kuzey Yarım Küre’de 20° ve 25° eğrileri Atlas Okyanusu ve Büyük Okyanus üzerinde soğuk
su akıntılarının etkisiyle güneye doğru sokulurken Asya ve Amerika üzerinde yüksek enlemlere
doğru sokulmaktadırlar.
* Bu ayda Güney Yarım Küre’de en soğuk yer Antarktika çevresidir.

* Bu ayda da Güney Yarım Küre’de deniz ve okyanusların etkisiyle izoterm eğrileri Kuzey Yarım
Küre’ye göre daha düzgün uzanmaktadır.

d. Dünya Yıllık Sıcaklık Farkı:
* Bir bölgede ortalama en yüksek ve en düşük sıcaklıklar arasındaki farka sıcaklık farkı denir.
* Ekvator'dan kutuplara, kıyılardan iç kesimlere ve alçaklardan yükseklere doğru sıcaklık farkı
artar.

* Karaların fazlalığı nedeniyle sıcaklık farkları Kuzey Yarım Küre'de daha fazladır.
* Sıcaklık farklarının en fazla olduğu yerler enlem ve karasallık nedeniyle Orta Kuşak karalarının
iç kesimleridir. Sıcaklık farklarının en az olduğu yerler, enlem etkisiyle Ekvator çevresi ve deni-
zellik etkisiyle de okyanuslardır.

2. BASINÇ VE RÜZGÂRLAR

* Yer çekimine bağlı olarak her maddenin belirli bir ağırlığı vardır. Maddeler, ağırlıkları oranında
bulundukları yüzeye bir baskı uygular. Buna basınç denir.

* Atmosferdeki çeşitli gazların yer çekiminin de etkisiyle yere yaptığı baskıya atmosfer basıncı
ya da hava basıncı denir.

* Basınç barometre ile ölçülür. Basıncın değeri milibar (mb) denilen birimle belirtilir. Aynı basınca
sahip olan noktaların birleştirilmesiyle oluşturulan iç içe kapalı eğrilere ise izobar adı verilmek-
tedir.