Page 85 - 9. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ DOĞAL SİSTEMLER § 85
85

DÜNYA’DA SICAKLIĞIN DAĞILIŞI

İZOTERM HARİTALARI

* Sıcaklık yeryüzünün her yerinde aynı değildir.
* Yeryüzünde sıcaklığın dağılışını gösteren haritalara izoterm haritaları denir.

* Aynı sıcaklık değerlerine sahip noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere izoterm (eş sıcak-
lık) eğrileri denir.

* İzoterm haritaları iç içe kapalı eğrilerden oluşurlar. Komşu iki izoterm arasındaki sıcaklık farkı
EDİTÖR YAYINEVİ
sabittir.
* İzotermlerin sıklaştıkları yerlerde kısa mesafelerde sıcaklık farkı artarken, izotermlerin uzak-
laştığı yerlerde kısa mesafedeki sıcaklık farkı da azalır.
* İzoterm haritaları ikiye ayrılır;

1. Gerçek İzoterm Haritaları: Yeryüzünde ölçülen gerçek sıcaklık değerlerine göre çizilir.Yükseltinin
etkisi dikkate alınarak çizilen sıcaklık haritalarıdır.
2. İndirgenmiş İzoterm Haritaları: Her yer deniz seviyesinde kabul edilir. Yükseltinin etkisi orta-
dan kaldırılmıştır. Yani, bütün yükseltilerin sıcaklığı her 200 m de 1 °C artırılarak deniz seviyesine
indirgenir. Sıcaklığın farklı dağılışında yer şekillerinin (Yükselti, eğim, bakı ve dağların uzanış doğ-
rultusu) etkisi ortadan kaldırılarak çizilir. Bir yerin gerçek sıcaklığı ile indirgenmiş sıcaklığı arasında
fark fazla ise o yerin yükseltisi fazladır. Fark az ise yükselti de azdır.

SICAKLIK İLE İLGİLİ PROBLEMLER

œ Örnek: Bir yerin gerçek sıcaklığı -3°C , indirgenmiş sıcaklığı 17°C ise bu yerin denizden
yüksekliği kaç metredir?

œ Çözüm: 17 - (-3)= 17+3=20 °C
200 m’de 1°C değiştiğinden, 20 x 200=4000 metredir.

œ Örnek: 2900 m’de ölçülen sıcaklık -8 °C ise bu yerin indirgenmiş sıcaklığı kaç °C ‘dir?

œ Çözüm: 2900/200=14,5 °C sıcaklık artacaktır. Buna göre (-8)+14,5=6,5 °C ‘dir.

œ Örnek: 1800 m yükseklikteki bir merkezin indirgenmiş sıcaklığı 25 °C ise bu yerin gerçek
sıcaklığı kaç °C olur?

œ Çözüm: 1800/200= 9°C sıcaklık azalacaktır. Buna göre, 25-9= 16 °C’dir.