Page 82 - 9. Sınıf Tarih Öğretmenin Ders Notları
P. 82
¦ §
82
82 İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI
UYGUR DEVLETI’NIN YIKILMASI
* Uygurlar’ın güçlenmesi üzerine Çin 821’den itibaren çeşitli entrikalar uygulayarak Uygur ülke-
sinde karışıklıklar çıkardı. Bu karışıklıklar Uygurlar'ın zayıflamasına neden oldu.
* 840 yılında Kırgızlar Uygur Devleti’ne son verdi. 840 Kırgız yenilgisinden sonra Uygurlar başka
bölgelere göç etmek zorunda kaldılar. Gittikleri bölgelerde zamanla Sarı (Kansu) Uygurları, Tur-
fan Uygurları yeni devletler kurdular.
EDİTÖR YAYINEVİ
KANSU UYGUR DEVLETI (SARI UYGURLAR)
* Çin’in kuzeyindeki Kansu bölgesine yerleşen Sarı Uygurlar tarafından kuruldu.
* Siyasi alanda çok başarılı olamadılar. Budizm’i benimsemediler.
* Ticari alanda başarı gösterdiler. Sarı Uygurlar günümüzde Kuzeybatı Çin’de yaşamaya devam
etmektedirler.
DOĞU TÜRKISTAN UYGUR DEVLETI (TURFAN UYGURLARI)
* Uygurların bir kısmı İç Asya’ya göç ederek Beşbalık, Turfan, Hoça ve Kaşgar’ı içine alan bölgede
devlet kurdular.
* Bu bölgeye Doğu Türkistan, bu devlete de Doğu Türkistan (Turfan) Uygur Devleti denildi. Kâğıt
ve hareketli matbaa tekniğini kullanarak çok sayıda kitap bastılar.
* Bu devletin Orta Asya’nın ticaret yolları üzerinde olması ekonomik alanda zenginleşmelerini sağ-
ladığı gibi kültür ve sanat alanında da gelişmelerini sağladı.
* Turfan Uygurları, günümüzde Çin’e bağlı Doğu Türkistan Uygur Özerk Bölgesi’nde yaşamakta-
dırlar.
ILK TÜRK DEVLETLERINDE GÜÇ VE YÖNETIM YAPISI
GÜCÜN MEŞRUIYET KAYNAĞI
* İlk Türk Devleti olan Asya Hunları'nda tahta çıkan kağanlar Gök Tanrı’nın tahta çıkardığı Tanhu
unvanını kullandılar.
* Orhun Kitabeleri’nde Bilge Kağan; “Tanrı irade ettiği için tahta oturdum dört yandaki milletleri
nizama soktum.” demiştir.
* Uygurlara ait Karabalagasun Yazıtı’nda ise Böğü Kağan’ın unvanı Tengride kut bulmuş olarak
geçmektedir.
* Yukarıdaki ifadelerden de anlaşılacağı üzere Türklerde devleti yönetme yetkisinin kağana, Gök
Tanrı tarafından verildiğine inanılırdı. Dolayısıyla Türklerde gücün meşruiyet kaynağı ilahidir.
