Page 204 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

204
• Dörtlüklerle yazılan türküler aaab ya da abab, cccb, dddb şeklinde kafiyelenir. Genellikle hece ölçüsünün 7, 8 ve
11’li kalıpları kullanılır.
• Türkü nazım şeklinin divan edebiyatındaki karşılığı şarkıdır.

̛ Örnek: ̛ Örnek:
Gurbet elde bir hal geldi başıma Hüma kuşu yere düştü ölmedi
Ağlama gözlerim Mevla kerimdir Dünya Sultan Süleyman’a kalmadı
Derman arar iken derde düş oldum Dedim yare gidem nasip olmadı
Ağlama gözlerim Mevla kerimdir Ağlama gözlerim Mevla kerimdir

{ • Anonim halk edebiyatı türlerinden olan ninniler çocukların dinlenmelerini ve uyumalarını sağlamak amacıyla
EDİTÖR YAYINLARI
anneler tarafından özel bir makamla söylenen türkülerdir. Tek dörtlükten oluşabileceği gibi birden fazla dörtlükten de
oluşabilir.
• Bir kimsenin ölümü üzerine duyulan acıları anlatmak amacıyla söylenen; cenaze olan evlerde, matem toplantıla-
rında okunan ve üzüntü dile getiren şiirlere ağıt denir. Anonim halk şiiri ürünlerinden olan ağıtların çoğu 11’li hece
ölçüsüyle söylenir.

ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Aşağıdakilerden hangisi anonim halk şiiri için 3. Denizin dibi derin
söylenemez? Üstüne halı serin

A) Toplumun ortak malı ürünlerden oluşur. Sandık sepet istemem
B) Sözlü geleneğe dayanır. Beni yârime verin
C) Hece ölçüsü ve dörtlüklerle söylenir. Yukarıda verilen dörtlüğün örneklendirdiği nazım

D) Genellikle zengin kafiye tercih edilmiştir. şekliyle ilgili;
I. 7'li hece ölçüsüyle yazılır.
E) Ninni, mani, türkü gibi nazım şekilleri vardır.
II. İlk iki dize doldurma dizelerdir.
Çözüm: Halk şiirinin tüm kollarında tercih edilen kafiye III. Anonim ürünlerdir.
türü genellikle yarım kafiyedir. Tam ve zengin kafiye ise IV. Bent ve kavuştak olmak üzere iki bölümden oluşur.
divan şiirinde sıklıkla karşımıza çıkan kafiyelerdir.
yargılarından hangileri söylenebilir?
2. Aşağıdakilerden hangisi anonim halk şiiri nazım A) I ve II
şekillerinden olan türkü için söylenemez? B) II ve III

A) Divan edebiyatı nazım şekillerinden olan gazelin C) III ve IV
halk edebiyatındaki karşılığıdır.
D) I, II ve III
B) Ezgilerine ve konularına göre çeşitli isimler alır.
E) II, III ve IV
C) Bent ve kavuştak denilen iki bölümden oluşur.

D) Genellikle 7’li, 8’li veya 11’li hece ölçüsü ile söy-
lenir.

E) Sevgi, hasret, ayrılık, tabiat gibi konular işlenir. Çözüm: Verilen şiir mâni örneğidir ve manilerle ilgili 7'li
hece ölçüsüyle yazılır, ilk iki dize doldurma dizedir ve ano-
Çözüm: Divan edebiyatı nazım şekillerinden olan gazelin nim ürünlerdir ifadeleri doğrudur. Ancak maniler bent ve
halk edebiyatındaki karşılığı âşık edebiyatı nazım şekille- kavuştak bölümlerinden oluşmaz. Bu bölümler türkülerde
rinden olan koşmalardır. bulunur.