Page 35 - 8. SINIF FEN BİLİMLERİ DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

6. ÜNTE: ENERJ DÖNÜÜMLER VE ÇEVRE BLM PARAGRAF TESTİ 2

1 Canlılar, yaşamsal faal�yetler�n� devam ett�reb�lmek �ç�n 3 Hücre �çer�s�nde bulunan bes�nler�n, oks�jenl� ortamda
bes�nlerden elde ed�len enerj�ye �ht�yaç duyar. Canlıların karbond�oks�de ve suya kadar parçalanmasına oks�jenl�
bes�nlerden enerj� elde etmes�ne solunum den�r. Solunum solunum den�r. (I) Oks�jenl� solunum, gel�şm�ş yapılı can-
sonucunda bes�nler�n yapısında bulunan enerj�, hücreler- lılarda m�tokondr� organel�nde gerçekleş�r. (II) B�tk�ler
dek� ATP (adenoz�n tr�fosfat) moleküller�nde depo ed�l�r. solunumları sırasında sürekl� oks�jen kullanır. (III) Ancak
Gey�ğ� kovalayan aslan, koşan sporcu, kökler�yle suyu gündüzler� fotosentez yoluyla elde ett�kler� oks�jen, solu-
alan b�tk�, bölünmeye hazırlık yapan bakter� bu enerj�y� num �ç�n gereks�n�m duyduklarından çok olduğu �ç�n fazla
kullanır. Canlılarda enerj�; oks�jenl� solunum, oks�jens�z oks�jen� atmosfere ver�rler. (IV) Geceler� �se b�tk�ler foto-
solunum ve fermantasyonla elde ed�l�r. sentez yapamadıkları �ç�n solunum sonucu oluşan kar-
bond�oks�d� dışarı ver�r.
Bu parçada aşağıdak� sorulardan hang�s�n�n cevabı
yoktur? Parçanın numaralanmış cümleler�n�n hang�s�nden
�t�baren anlatılanlar daha özel b�r kavram üzer�nde
A) Solunumla elde ed�len enerj�n�n kaynağı ned�r? yoğunlaşmıştır?
B) Canlılar neden solunum yapma gereks�n�m� duyar?
C) Canlılarda enerj� üret�m� kaç farklı yolla gerçekleşt�- A) I B) II C) III D) IV
r�leb�l�r?
D) Solunum sonucu oluşan enerj�n�n ne kadarı depo
ed�l�r?

4 Oks�jens�z solunumda olduğu g�b� bes�nler�n oks�jen kulla-
nılmadan enz�mler yardımı �le parçalanıp enerj� elde ed�l-
mes�ne fermantasyon den�r. Oks�jens�z solunumdan elde
ed�len enerj� m�ktarı g�b� bazı farklılıklar göstermekted�r.
Fermantasyon sonucu elde ed�len enerj� m�ktarı oks�jenl�
ve oks�jens�z solunuma göre oldukça azdır. Lakt�k as�t ve
et�l alkol fermantasyonu olmak üzere �k� çeş�tt�r. Ferman-
tasyon sonucu oluşan ürünler, fermantasyon çeş�d�ne
göre farklılık göster�r. Bazı kas hücreler�ne yeterl� oks�jen
ulaşmadığında da bu hücreler fermantasyon yapar. Fazla
enerj�ye �ht�yaç duyduğumuz spor g�b� akt�v�telerde, �ske-
let kası hücreler�ne yeterl� m�ktarda oks�jen gelmez. Bu
durumda bu kaslarda fermantasyon gerçekleş�r. Hamu-
2 Oks�jens�z solunum �çer�s�nde bes�n oks�jen kullanılma- run mayalanmasında ve �skelet kaslarında gerçekleşen
dan parçalanır. Böylece gerekl� olan enerj� elde ed�l�r ve fermantasyon b�rb�r�nden farklılık göster�r.
yaşam oks�jen olmadan devam eder. Oks�jens�z solunum
s�toplazma �çer�s�nde gerçekleş�r. Oluşan enerj� m�ktarı Bu parçaya göre;
düşüktür. Oks�jens�z solunum �le beraber et�l alkol ve I. Üret�len enerj� m�ktarı yönünden farklı solunum çeş�t-
lakt�k as�t oluşumu gerçekleş�r. Maya mantarları ve bazı ler�yle benzerl�k göster�r.
bakter�ler �le beraber �nsan ve hayvanların ç�zg�l� kasla- II. Enerj� üret�m yöntem�, d�ğer solunum çeş�tler�nden
rında görülür. Ç�zg�l� kas hücreler�nde yüksek çalışma farklıdır.
sebeb�yle oks�jen�n yeterl� gelmed�ğ� zamanlarda oks�jen-
s�z solunum gerçekleş�r. Bu da lakt�k as�t yorgunluğuna III. Fermantasyon �şlem� sonucunda ya b�r çeş�t alkol ya
sebeb�yet vermekted�r. da b�r çeş�t as�t oluşur.
Bu parçada oks�jens�z solunumun aşağıdak� özell�k- IV. Kas hücreler�nde görülmes�n�n koşulu, hücrede oks�-
ler�nden hang�s�ne değ�n�lmem�şt�r? jen�n gerekenden az olmasıdır.

A) Nerede gerçekleşt�ğ�ne yukarıdak�lerden hang�ler� fermantasyonun özell�k-
B) Nerelerde görüldüğüne ler�nden değ�ld�r?
C) Sonucunda oluşan maddeler�n neler olduğuna A) I ve II B) I ve IV
D) Süreçte bes�n� parçalayan yapının ne olduğuna C) II ve III D) III ve IV

Markaj Yaynlar / 8. Snf Fen Bilimleri
MARKAJ YAYINLARI 35