Page 26 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 12 NOKTALAMA İŞARETLERİ

5 Virgülün bazı kullanım alanları diğer noktalama işaretleri- 7 İki noktayı tarif ederken “iki nokta üst üste” diyenleri duy-
ninkiyle benzerlik gösterir. Örneğin alıntı cümleler yaygın muşsunuzdur. Bu kullanımın yanlışlığı ve gereksizliği de
olarak tırnak içine alınarak belirtilirken bu cümleleri tırnak uzun yıllardır anlatılmaya çalışılır. Gereksizdir çünkü iki
kullanmaksızın belirtmenin bir diğer yolu da sonuna vir- nokta hiçbir zaman yan yana kullanılmaz. Dil bilgisinde
gül getirmektir. İki noktaya ait “Edebî eserlerde konuşma ya nokta kullanarak cümleyi bitirirsiniz ya iki nokta kulla-
bölümünden önceki ifadenin sonuna konur.” kuralı, aynı narak cümleden sonra açıklama ya da örnek geleceğini
zamanda virgüle de aittir. Diğer bir ortaklık da virgül ve belirtirsiniz ya da üç nokta kullanarak cümlenin anlamca
kısa çizgi arasındadır. Her iki noktalama işareti için de eksik bırakıldığını gösterirsiniz. Bunların dışında iki nok-
“Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için tanın yan yana ya da dört, beş hatta daha fazla noktanın
ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur.” herhangi bir şekilde kullanımı ise başlı başına yanlıştır.
kuralı geçerliyken kısa çizginin bu kuralında ayrıca “biti- “Yazım Kılavuzu”nda bu durum “Üç Nokta” başlığı altında
şik yazılır” ibaresi de bulunmaktadır. ele alınmış ve “Üç nokta yerine iki veya daha çok nokta
Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz.” kuralıyla ifade edilmiştir.
söylenemez? Yukarıdaki parçaya getirilebilecek en uygun başlık
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bir cümlede tırnak işareti kullanılmaması, alıntı cüm-
le olmadığı anlamına gelmez. A) İki Nokta B) Üç Nokta
B) Bir noktalama işaretine ait görev, bazı küçük farklarla C) Nokta D) Noktalama İşaretleri
başka bir noktalama işareti için de geçerli olabilir.
C) Virgülün hem iki nokta hem kısa çizgiyle her açıdan
birbirine denk birer kuralı vardır.
8 İki nokta, kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin
D) Virgül, birden fazla noktalama işaretiyle kullanım açı-
sından benzerlik gösterir. sonuna konur. Örneğin …………………………….. cüm-
lesi bu kurala örnekken “Bu kararın istinat ettiği en kuv-
vetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin
haysiyetli ve şerefl i bir millet olarak yaşamasıdır.” örneği

6 Noktalı virgül, cümlede yalnızca üç farklı görevde kulla- de “Kendisiyle ilgili açıklama verilecek cümlenin sonuna
nılabilen bir noktalama işaretidir. Bunlardan ilki “Erkekler konur.” kuralının örneğidir. Bu iki kullanım alanını karış-
Doğan, Tuğrul; kızlar ise İnci, Çiçek adlarını alır.” örne- tırmamak için bilinmesi gereken bazı püf noktalar vardır.
ğinde görüldüğü üzere “Cümle içinde virgüllerle ayrılmış Bunlardan biri “İki noktadan sonra gelen cümleler büyük
tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur.” kura- harfl e başlar.” kuralıdır. Bu kuralı anlamca tamamlayan
lıdır. Bir kural da “Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı diğer bir kural da “İki noktadan sonra gelen örnek niteli-
cümleleri birbirinden ayırmak için konur.” der. Üçüncü ve ğindeki ifadeler, özel ad bildirmiyorsa küçük harfl e başla-
son kuralı da “İkiden fazla eş değer ögeler arasında virgül tılır.” olarak bilinmelidir. Ayrıca örnek verilirken, birbiriyle
bulunan cümlelerde özneden sonra noktalı virgül konabi- benzer nitelikte birden fazla kavram ya da ad arka arkaya
lir.” şeklinde “Yazım Kılavuzu”nda belirtilmiştir. sıralanır fakat açıklamalarda sıralamadansa bir durumun
esas nedenini belirtmek için bir yargı ortaya konur.
Buna göre;
Parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisinin geti-
I. Noktalı virgülün işlevlerinden biri de kendisinden rilmesi uygun değildir?
sonra açıklama verilecek cümlenin sonuna konma-
sıdır. A) Millî Edebiyat akımının temsilcilerinden bir kısmını
sıralayalım: Ömer Seyfettin, Halide Edip Adıvar, Ali
II. Noktalı virgülden sonra mutlaka büyük harf kullanılır.
Canip Yöntem.
III. Noktalı virgülün görevlerinden birinde bir gereklilikten B) Ne de büyük kavgalarım olmuştu ardımda bıraktığım:
değil tercihten söz edilmiştir.
kaybettiklerim, kazandıklarım, kaybettiklerimi kazan-
IV. Noktalı virgülün kullanımı için cümlede mutlaka virgül dım zannettiklerim…
de bulunmalıdır. C) Kendimi takdim edeyim: Meclis kâtiplerindenim.
yukarıdakilerden hangileri söylenebilir?
D) Senin de dikkat etmen gereken bazı noktalar var: bü-
A) I ve II B) I ve IV yük harflerin doğru kullanımı, kısaltmaların yazımı,
C) II ve III D) III ve IV yabancı sözcüklerin yazımı…

MARKAJ YAYINLARI
26 Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe