Page 28 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 13 NOKTALAMA İŞARETLERİ

5 Eğik çizgi, dizeler yan yana yazıldığında aralarına konur. 7 Kesme işaretinin en bilinen işlevi özel adlara getirilen
(I) Adres yazarken apartman numarası ile daire numa- iyelik, durum ve bildirme eklerini ayırmasıdır. (I) Bunun
rası arasına ve semt ile şehir arasına konur. (II) Tarihlerin dışında “Hisar” derken kastedilen “Anadolu Hisarı” veya
yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden “Boğaz” derken kastedilen “İstanbul Boğazı” olduğunda
ayırmak için konur. (III) Aynı işlevde kullanılan noktalama yani yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz
işareti noktadır. (IV) Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini konusu olduğunda ekten önce kesme işaretinin kulla-
göstermek için kullanılır. nılacağı da bilinmelidir. (II) Kesme işaretinin kullanıla-
mayacağı istisnai durumlar vardır. (III) Örneğin kurum,
Numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışını
bozmuştur? kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen
ekler kesmeyle ayrılmaz. (IV) Ayrıca sonunda 3. teklik
A) I B) II C) III D) IV kişi iyelik eki olan özel ada, bu ek dışında başka bir iyelik
eki getirilmesi hâlinde de kesme işaretinin kullanılmaya-
cağını bilmek önemlidir.
Yukarıdaki parçadan iki paragraf oluşturulmak iste-
nirse ikinci paragraf, numaralanmış cümlelerden
hangisiyle başlatılır?

A) I B) II C) III D) IV

8 Kesme işareti de virgül gibi birçok kuralı ve bu kuralların
6 Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarı- birçok istisnası olmasıyla bilinen bir noktalama işaretidir.
lan sözler tırnak içine alınır. Eğer cümlede tırnak kulla- Kesme işaretiyle ilgili dikkat çeken bir nokta da istisna
nılmazsa bu sözün bitimine virgül de konabilir. Tırnak gibi görülen bir durumun da istisnası olmasıdır. Örne-
içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru ğin “Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri
işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır. Özel olarak kesme işaretiyle ayrılır.” kuralının dışında kalan “Kurum,
vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır. Bu kural; kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen
yazılışları benzer olan ancak aldıkları eklerle aynı gibi ekler kesmeyle ayrılmaz.” kuralını biliriz. Fakat bunun
görünen kelimelerin anlamda ikiliğe yol açmaması için yanında bu kuralın tek istisnasının “Avrupa Birliği” ifadesi
de kullanabilir. Örneğin Osmanlı zamanında mahkeme olduğunu da bilmeliyiz. Kesme işaretiyle ilgili dikkat edil-
başkanlarına “kadı” adı verilir. “Bunlar kadının kararları.” mesi gereken noktalardan biri de “Kısaltmalara getirilen
dendiğinde sözcüğe getirilen çekim eki nedeniyle cinsiyet ekleri ayırmak için konur.” kuralı sonucunda kısaltmalara
belirten “kadın” sözcüğü gibi algılanabilir. Bu karışıklığı ekleri doğru getirmektir. Örneğin büyük harfl e yapılan
önleme adına cümle şöyle yazılabilir: Bunlar “kadı”nın kısaltmalarda son sesin okunuşuna, küçük harfl e yapılan
kararları. Tırnak işaretinin diğer bir kuralı da “Cümle içe- kısaltmalarda da kısaltmanın açılımına dikkat edilerek ek
risinde eserlerin ve yazıların adları ile bölüm başlıkları getirilmezse yazım yanlışı meydana gelir.
tırnak içine alınır.” demektedir.
Yukarıdaki parçadan hareketle aşağıdaki çıkarımlar-
Yukarıdaki parçada “tırnak işareti” ile ilgili aşağıdaki- dan hangisi yapılamaz?
lerden hangisine değinilmemiştir?
A) Bir noktalama işaretiyle ilgili özelliklere vakıf olmak,
A) Tırnak içinde tekrar tırnağa gerek duyulduğunda ne başka imla kurallarının da keşfine ortam sağlayabilir.
yapılması gerektiğine B) Genel kuralların dışında bazı özel durumları karşıla-
B) Virgülün kullanım alanlarından biriyle olan benzerli- yan kurallar vardır.
ğine C) Yazım yanlışı yapmamak için farklı alanlardan bilgile-
C) İçindeki cümlelerin sonunda bulunan noktalama işa- re sahip olmak gerekebilir.
retleriyle nelerin kastedildiğine D) Virgül ve kesme işaretinin benzer kullanımları karşı-
D) Bir kuraldan hareketle yapılan bir açıklamaya lamalarından doğan benzerlikleri vardır.

28 Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI