Page 32 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 15 METİN TÜRLERİ

5 Bir yazarın, herhangi bir konu üzerinde, kişisel anlayış, 7 Bir haber yazısında “Ne?, Nasıl?, Niçin?, Nerede?, Ne
görüş ve düşüncelerini güzel bir üslupla, hiçbir kanıt- zaman?, Kim?” sorularının cevapları yer alır. Haber yazı-
lama gereği duymadan anlattığı yazı türüne fıkra denir. larında bulunan bu özellikler 5N 1K formülüyle karşılanır.
İki tür fıkra vardır: gazete fıkraları ve nükteli kısa hikâye Haber yazıları, 5N 1K’de yer alan sorulara verilen cevap-
türündeki fıkralar. (I) Yazı türü olarak “gazete fıkraları” larla genişler. Bu soruların cevabının yer almadığı haber
kabul edilmektedir. (II) Gülmece yazılardan olan fıkra- yazıları eksiktir. Okuyucunun merakını gidermez, olayı
ları, gazete yazı türü olan fıkrayla karıştırmamalıyız. (III) tam olarak yansıtmaz. Olay hakkında yeterli bilgiyi içer-
Gazetedeki fıkra türünde yazar düşüncelerini kanıtlama mez.
yoluna gitmez. (IV) Fıkranın dili doğaldır. Günlük deyim- Yukarıdaki parçanın yazılma amacı aşağıdakilerden
lere, yer yer nükteli sözlere yer verilir. Güncel olayları hangisidir?
konu edindiği için kısa ömürlü yazılardır. Fıkranın amacı
okuyucuya günlük sorunlarla ilgili bilgi vermektir. Fıkra A) Haber yazılarının sahip olması gereken nitelikleri be-
yazarı, görüşlerini kısa ve anlaşılır cümlelerle ifade eder. lirtmek
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerden han- B) Bilgilendirici metin türlerindeki 5N 1K yönteminin da-
gisi anlatımın akışını bozmuştur? yandığı temel iddia hakkında bilgi vermek
C) Haber yazılarında 5N 1K yöntemini kullanmanın ge-
A) I B) II C) III D) IV rekliliğinden söz etmek

D) 5N 1K sorularının neler olduğunu açıklamak

6 Bir ulusun kahramanlıklarını, savaşlarını, büyük toplum- 8 Bir yazarın herhangi bir konu üzerinde, özel görüş ve
sal olaylarını anlatan ve genellikle şiir (nazım) biçiminde düşüncelerini iddiasız, kesin kurallara varmaksızın anlat-
oluşturulan eserlere destan denir. Destanlar yazı türleri tığı yazılara deneme denir. Denemede konu sınırlaması
içinde en uzun olanıdır. Efsaneden sonra bilinen en eski yoktur. Yazar, istediği konuyu ele alıp işleyebilir. Yazarın
türdür. Sözlü edebiyat ürünüdür ancak sonradan yazıya anlattıklarını kanıtlama kaygısı yoktur. Yazar kendisiyle
geçirilen destanlar da vardır. Olağanüstü olaylar ve kah- konuşuyor gibi bir anlatım kullanır. Daha doğrusu kendi
ramanlar vardır. Destan kahramanları yarı tanrısal nite- kendine yaptığı konuşmaları yazıya geçirir. Anlatılanlar
likler taşıyan han, hakan ve kağan gibi kişilerdir. Tarihî kesin bir sonuca bağlanmaz. Denemede alabildiğine
ve sosyal olaylardan doğar ve beslenir. Genellikle yiğit- kişisellik ve kendine özgülük vardır. Dünya edebiyatında
lik, aşk, dostluk, ölüm ve yurt sevgisi gibi temalar işlenir. Montaigne, Türk edebiyatında ise Nurullah Ataç bu türün
Destanların ilk söyleyeni belli değildir. Bu nedenle ano- en önemli temsilcisidir.
nimdir ve halkın ortak belleğinin ürünüdür.
Yukarıdaki parçada deneme türüyle ilgili aşağıdaki-
Yukarıdaki parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin lerden hangisine değinilmemiştir?
cevabı yoktur?
A) Türk ve dünya edebiyatındaki en önemli temsilcileri-
A) Türk ve dünya edebiyatlarında destan türünün en nin kimler olduğuna
önemli isimleri kimlerdir? B) Üslup özelliklerine
B) Bilinen en eski metin türü nedir? C) Hangi konularda yazılabileceğine
C) Destan türünde en çok işlenen temalar nelerdir? D) Okurla buluşmasında hangi yayın organının (gazete,
D) Destan kahramanlarının nitelikleri nelerdir? dergi, basılı kitap vb.) etkili olduğuna

MARKAJ YAYINLARI
32 Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe