Page 37 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARÇADA ANLAM PARAGRAF TESTİ 18

1 Bir temel düşünce çevresinde kümelenmiş cümleler- 3 Paragrafın kısa ya da uzun oluşu, ele alınan konunun
den oluşan düzyazı bölümlerine paragraf denir. Bir satır önemine bağlıdır. Bazen karmaşık ve ayrıntılı konulara
başından öteki satır başına kadar sürer. Her paragraf- ilişkin fikirlerin bir paragrafta toplanması da güç olur.
tan sonra satır başı yapılır ve başka bir paragrafa geçilir. Bilimsel yazılarda 100-200 kelimeden oluşan paragraf-
Paragraf bir düşünce birimidir. Paragrafta, kapsamlı bir lar vardır. Hatta 400-500 kelimeyi aşan paragrafl ardan
konunun belli bir kısmı ya da tek bir konu ele alınıp işlenir. da söz edilebilir. Bu nedenle paragrafl arın kısalığı ya da
Her paragraf, bağımsız bir fikri yansıtır, ayrıca bütün bir uzunluğuyla ilgili kesin bir ölçü yoktur. Ancak yazıya bir
kompozisyonun da parçasıdır. Bir paragraftan başka bir güç kattığı ve hareket kazandırdığı için kısa paragrafl ar
paragrafa geçiş, yeni bir fikre geçtiğimizi anlatır. Parag- tercih edilmelidir. En önemli fikirler, paragrafın başına ve
rafl ar ya da paragrafı oluşturan cümleler arasında dil, sonuna konmalıdır. “Ve, fakat, şöyle ki, öyle ki, ancak”
düşünce ve anlam birliği olur. Bir konuya ilişkin düşünce- gibi bağlaçlar, gerektiği durumlarda kullanılmalıdır.
lerin planlanmasında ve bu düşüncelerin nasıl geliştiğini Yukarıdaki parçanın ana fikri aşağıdakilerden han-
kavramada paragrafl ardan yararlanırız.
gisidir?
Yukarıdaki parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin A) Paragraflar olabildiğince kısa tutularak okurun dikka-
cevabı yoktur? tinin dağılmasının önüne geçilebilir.
A) Paragrafların oluşturduğu bütüne ne ad verilir? B) Dikkat çekmesi istenen fikirler, paragraflarda özel
B) Paragraflar birbirinden nasıl ayrılır? olarak belirtilmelidir.
C) Paragrafı oluşturan cümleler arasında nasıl bir ilişki C) Paragrafta gereksiz yere bağlaç kullanımı anlatımın
olmalıdır? etkileyiciliğini yitirmesine neden olur.
D) Paragraflarda en az ve en fazla kaç cümle kullanıl- D) Paragraflar oluşturulurken içeriğe göre değişimler
malıdır? olsa dahi dikkat edilmesi gereken bazı noktalar var-
dır.

4 Bir yazının, bir haberin başına konulan ve konuyu kısaca
tanıtan ibareye başlık denir. Yazıda başlık önemlidir
çünkü her yazı, her kompozisyon, başlığı ile adlandırılır.
Ancak başlık seçmek için de konuyu doğru tanımak gere-
kir. Başlık, ana fikre ve yazının genel gelişmesine uygun
nitelikte olmalıdır. Bazen, yazının içinden alınan dikkat
çekici bir cümle de başlık olabilir. Yalnız cümle hâlindeki
2 Her paragrafta şu üç bölüm vardır: giriş cümlesi, gelişme başlıklar, her zaman ilgi çekmez. Bu nedenle başlığın
cümleleri ve sonuç cümlesi. (I) Bununla beraber bazen kısa olması yeğlenir. Bazen kuşku ve merak uyandırmak
bir cümlecik bile bir paragraf yerine geçebilir. (II) Giriş amacıyla, özelikle mizah yazılarında, konuyla ilgisi olma-
cümlesi, paragrafın başlangıç cümlesidir. İlgi çekici ve yan başlıklar da konabilir. Başlıklar, yazının başına, iki
merak uyandırıcı nitelikte olmalıdır. (III) Çünkü paragrafın üç santim yukarısına ve ortaya gelecek şekilde büyük
ana düşüncesini, amacını ve konusunu belli eden cümle- harfl erle yazılır.
dir. Gelişme cümleleri, giriş ve sonuç cümleleri arasında
kalan kısma denir. Giriş cümlesinde ortaya konan konu; Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi
bu bölümde, benzerlikler, zıtlıklar, örnekler, kanıtlar ve söylenemez?
karşılaştırmalardan yararlanılarak geliştirilir. (IV) Sonuç A) Okuru şaşırtma adına başlık metinde anlatılanlardan
cümlesi; kısa, etkili, daha önce anlatılanları özetleyici ilgisiz seçilebilir.
nitelikteki son cümledir.
B) En dikkat çekici başlıklar, metinden değiştirilmeden
Parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi anla- alınmış cümlelerdir.
tımın akışını bozmuştur? C) Metinlerde başlığın yeri bellidir.

A) I B) II C) III D) IV D) Başlıkların metnin içeriğiyle uyumlu olması gerekir.

Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI 37