Page 43 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

ANLATIM BİÇİMLERİ PARAGRAF TESTİ 21

1 Zihinde tasarlanan bir konuyu söz ya da yazı ile ifade 3 Hikâye; kişi, zaman ve mekân unsurlarına dayanır. Olay-
etme işine anlatım diyoruz. Yazılı ve sözlü anlatımda lar bir plan çerçevesinde ve kendi doğal akışları içinde,
duygu ve düşünceler, gelişigüzel anlatılamaz. Yazıya sırasıyla verilir. Olay ağırlıklı hikâyelerde, merak unsu-
veya söze başlarken belli bir amacımızın olması gerekir. runa bağlı bir anlatım dikkati çeker. Okuyucuda heyecan
Söz gelimi okuyucuda veya dinleyicide heyecan uyandır- ve gerilim yaratacak bir şekilde anlatılan olaylar daha
mak istiyorsak anlatımımızı bir olaya bağlar ve onları bu sonra bir sonuca bağlanarak duyulan merak gideril-
olayın içine çekmeye çalışırız. Anlattıklarımızın bir tablo meye çalışılır. Durum ağırlıklı hikâyelerde ise olaydan
gibi gözler önünde canlanmasını istediğimizde de tasvir çok duygu, düşünce, hayal, davranış, kişisel ve sosyal
yaparız. Bize yabancı gelen ve anlaşılması güç durum- yorumlar önem kazanır; psikolojik tahlillere yer verilir. Bu
lar hakkında bilgi ve haber vermek gerektiğinde bunları tarz hikâyelerde olay genellikle bir sonuca bağlanmaz ve
açıklama yoluna gideriz. Eğer amacımız karşımızdakini böylece okuyucu üzerinde farklı çağrışım ve izlenimler
belli bir düşünce ve davranışa yöneltmek ise o zaman da yaratılır; kahramanlar, yer ve zaman gibi unsurlar okuyu-
konuyu tartışma havası içinde ele alırız. cuya sezdirme yoluyla tanıtılır.
Yukarıdaki parçaya verilebilecek en uygun başlık Bu parçaya göre;
aşağıdakilerden hangisidir? I. Hikâyeler durum ya da olay ağırlıklı olabilir.
A) Açıklayıcı Anlatım II. Durum ağırlıklı hikâyelerde okuyucuda gerilim yarat-
B) Amaca Yönelik Anlatım Tekniği Seçimi mak esastır.
C) Doğru Konu Seçimi III. Tüm hikâyelerde betimleyici ve öyküleyici anlatım bir-
D) Etkili Bir Anlatımda Kaçınılması Gerekenler likte kullanılır.
IV. Bazı hikâyelerde anlatılanların tamamlanmadığı hissi
vardır.
yukarıdakilerden hangileri söylenebilir?

A) I ve II B) I ve IV
C) II ve III D) III ve IV

2 Bir konuyu ayrıntıları ve nedenleriyle birlikte kavranabi-
lir bir biçimde anlatarak aydınlatmaya açıklayıcı anlatım
denir. Bu anlatım türü, öncelikli olarak bilgi ve yoruma
dayanır. Herhangi bir eser, metin ya da kavram hakkında
bilgi ve görüşlerimizi dile getirirken bu ifade türünden
yararlanırız. Açıklayıcı anlatımı fıkra, makale, haber 4 Tasvir edici anlatım da tahlille birlikte kullanılan ve hemen
metni gibi pek çok yazı türünde görebiliriz. Atasözü ve her türde ya da bilimsel eserde başvurulan bir anlatım
özdeyişlerin açıklanması da yine bu anlatım yoluyla olur. tarzıdır. (I) Bir bakıma kelimelerle resim çizme sanatıdır.
Açıklama yapılırken tanımlama, sınıfl ama, karşılaştırma (II) Ayrıca, gözlemlenen şeyin dış görünüşünün yanında
ve örneklendirme gibi yöntemlerden de yararlanılır. onun kokusunu, tadını, sesini ve temasını da hissettir-
mektir. (III) Tasvir, gözleme dayanır. (IV) Eşya, tabiat,
Yukarıdaki parçada açıklayıcı anlatımla ilgili aşağı- insan gibi konular, duruma göre genel ya da özel yönle-
dakilerden hangisine değinilmemiştir? riyle ele alınır. Varlıkların kendilerine özgü nitelikleri ve
A) Hangi metin türlerinde kullanıldığına bu niteliklerin duyularımız üzerinde yarattığı etki ve izle-
B) Hangi yöntemlerle birlikte kullanılabileceğine nimler bu yolla anlatılır.
C) Daha çok bilgi verme ve değerlendirme yapmada ter- Yukarıdaki parça iki paragrafa ayrılmak istenirse
cih edildiğine numaralanmış cümlelerden hangisi ikinci paragrafın
D) Diğer anlatım biçimlerinden hangisiyle daha çok kul- ilk cümlesi olur?
lanıldığına A) I B) II C) III D) IV

Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI 43