Page 44 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 21 ANLATIM BİÇİMLERİ

5 Hikâyeye konu olan olay; bazen bir hikâye kahramanı 7 Tartışmacı anlatım bir konu üzerinde, birbirine aykırı olan
tarafından yani birinci kişi ağzından, bazen de hikâyenin görüşlerin karşılıklı olarak tartışıldıktan sonra savunulma-
dışındaki biri tarafından yani üçüncü kişi ağzından anlatı- sıdır. Karşımızdakini bizce doğru olan düşünce ve davra-
lır. Hikâyenin kimin ağzından anlatılacağının belirlenmesi, nışa çekmek, onu yanlış fikirlere kapılmaktan alıkoymak
bakış açısını oluşturur. Hikâye edici anlatımda fiiller görü- istediğimizde tartışmacı anlatımı kullanırız. Bu anlatım
len geçmiş zaman kipinin basit ve birleşik zamanlarında yolunda, ileri sürülen görüşün mutlaka tartışmaya uygun
kullanılır. Öğrenilen geçmiş zaman ise sadece, başka- olması gerekir. Çünkü bazı konular, tartışmaya ihtiyaç
larından duyulanların söylenmesi sırasında kullanılır. göstermez. Söz gelimi çocukların ve gençlerin gelişme-
Hikâye etme, daha çok roman ve hikâyelerde başvurulan leri için kitap okumaları gerektiği konusu herkesçe bilinen
bir anlatım şeklidir. Ancak anı, sohbet (söyleşi), mülakat bir şey olduğu için ayrıca tartışmaya gerek yoktur ancak
(görüşme) vb. yazı türlerinde de bu anlatım yolundan fay- onların fikir, ahlak ve estetik zevk bakımından hangi eser-
dalanılmaktadır. leri okumaları gerektiği bir tartışma konusu olabilir.
Yukarıdaki parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin Yukarıdaki parçaya göre tartışmacı anlatımın kulla-
cevabı yoktur? nımı için konunun hangi niteliğe sahip olması gere-
kir?
A) Hikâye edici anlatımın betimleyici anlatımdan ayrılan
yönleri nelerdir? A) Görüş ayrılığı yaşanabilecek nitelikte olması
B) Hikâyeyi anlatma işi kimler tarafından yapılabilir? B) Üzerinde birçok araştırma yapılmış olması
C) Hikâye edici anlatımda daha çok hangi fiil çekimleri C) Nesnel verilere dayandırılabilir olması
kullanılır? D) Güzel-çirkin ekseninde sorgulanabilir olması
D) Hikâye edici anlatım, hangi metin türlerinde kullanı-
labilir?

8 Tartışmacı anlatım türünün başlıca özelliği, inandırıcı
olmak ve karşıdakini ikna etmektir. Bunun için de izlen-
mesi gereken yol şudur: Önce, tartışmada savunulacak
olan düşünce belirlenir, bu düşüncenin doğruluğunu
kanıtlayan belgeler toplanır; daha sonra bunlar, mantıklı
bir sıraya konarak düzenlenir. Tartışılan konunun özelli-
6 Tasvir edici (betimleyici) anlatımda değişmez kural, ğine göre de kanıtlardan, örneklerden, karşılaştırmalar-
anlatılanların okurun gözünde canlandırılabilecek nite- dan tümevarım, tümdengelim gibi anlatım yöntemlerin-
likte olmasıyken bu anlatım türü amaç ve anlamına göre den birine ya da birkaçına başvurulur. Eleştiri (tenkit) ve
temelde iki başlık altında incelenir. (I) Bilgi ve fikir vermek makale gibi türlerde, bu anlatım yolundan faydalanılır.
amacına dayanan objektif tasvirlerde kelimeler, temel
anlamlarına bağlı kalınarak kullanılır; fikirler açık, kesin Yukarıdaki parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi
ve gerçeğe uygun bir şekilde anlatılır. (II) Ancak kişisel söylenemez?
duygu ve heyecanların ifade edildiği subjektif tasvirlerde A) Çeşitli belge ve örneklerden yararlanma, karşıdakini
genellikle sanat diline başvurulur. (III) Böylece mecazlar iknada yazara yardımcı olabilir.
ve benzetmeler vasıtasıyla anlatıma kazandırılan ahenk B) Tartışmacı anlatımın tercih edildiği belli başlı metin
ve özlülük, estetik duyguların uyanmasında rol oynar. (IV) türleri vardır.
Tasvirlerde sıfat ve zarfl arın kullanılmasına özen göste-
rilir. C) Tartışmacı anlatımda izlenmesi gereken belli yön-
temler vardır.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerden han- D) Tartışmacı anlatımın temel hedefi doğruluğu kanıt-
gisi anlatımın akışını bozmuştur?
lanmış bir konu üzerindeki kişisel görüşlere taraftar
A) I B) II C) III D) IV bulmaktır.

MARKAJ YAYINLARI
44 Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe